Από την παιδική μας ηλικία, οδηγούμαστε να πιστεύουμε ότι οι βαθμοί μας στο τέλος κάθε τάξης αλλά και οι βαθμολογίες των διαγωνισμάτων είναι το κλειδί για τα πάντα. Αν οι βαθμοί μας είναι καλοί, τότε αυτό συνεπάγεται την είσοδό μας στο πανεπιστήμιο, μια καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση, ευημερία και ευτυχία

.

Αλλά μια νέα μελέτη έρχεται να αποδείξει ότι όταν τα παιδιά μαθαίνουν να αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά με τους συνομηλίκους τους και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, τότε αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφωθεί η ενήλικη ζωή τους. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, τα παιδιά πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στην καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων στο σχολείο και λιγότερο στην μελέτη για ένα ακόμη εικοσάρι στον έλεγχο. Όχι, δεν είναι ανοησίες. Το λέει η επιστήμη.

Πως βγήκε αυτό το συμπέρασμα. Το 1991 οι ερευνητές κατέγραψαν τις κοινωνικές δεξιότητες 800 παιδιών νηπιακής ηλικίας και δυο δεκαετίες αργότερα, βρήκαν αυτά τα παιδιά και μελέτησαν την ενήλικη ζωή τους για να δουν πως έχει εξελιχθεί.

Η καταγραφή των κοινωνικών δεξιοτήτων τους είχε γίνει από νηπιαγωγούς βάση μιας κλίμακας που ονομάστηκε Κλίμακα Κοινωνικής Ικανότητας. Σε αυτή υπήρχε ένα ερωτηματολόγιο που περιείχε ερωτήσεις όπως: “Το παιδί είναι καλό στην κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων”. Ο νηπιαγωγός έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα στο “Καθόλου / Λίγο / Μέτρια / Καλά / Πολύ καλά”.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε αυτές τις απαντήσεις για να δώσει σε κάθε παιδί μια «Βαθμολογία Κοινωνικής Ικανότητας», η οποία στη συνέχεια αποθηκεύτηκε σε κάποιο αρχείο για 19 ολόκληρα χρόνια μέχρι δηλαδή τα παιδιά να κλείσουν τα 25 τους χρόνια.

Τι ανακάλυψαν οι ερευνητές:

1. Όλα αυτά τα 20άρια που κάθε μαθητής επιθυμεί να παίρνει σε κάθε μάθημα; Εξακολουθούν να έχουν σημασία, αλλά ίσως όχι για τους λόγους που πιστεύαμε.

Η παραδοσιακή σκέψη λέει ότι αν ένα παιδί παίρνει καλούς βαθμούς και αριστεύει στα διαγωνίσματα τότε είναι έξυπνο. Σωστά; Εξάλλου, υπάρχει μια αποδεδειγμένη συσχέτιση μεταξύ των επιτυχιών στο σχολείο με την καλύτερη επαγγελματική εξέλιξη στην ενήλικη ζωή.

Αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει πουθενά πόσο προσπάθησε το παιδί να αποκτήσει αυτούς τους βαθμούς και πόσες ώρες πέρασε στο φροντιστήριο.

Οι ερευνητές αναφέρουν: «Η επιτυχία στο σχολείο περιλαμβάνει τόσο τις κοινωνικές συναισθηματικές όσο και τις γνωστικές δεξιότητες, επειδή οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, η προσοχή και ο αυτοέλεγχος επηρεάζουν την ετοιμότητα για μάθηση».

Ουσιαστικά αυτό που λένε είναι ότι ενώ μερικά παιδιά μπορεί να είναι πραγματικά πολύ έξυπνα, τα περισσότερα χρειάζονται κάτι περισσότερο από απλή εξυπνάδα για να τα καταφέρουν. Ίσως δεν θα έβλαπτε να ξοδεύουμε λίγο περισσότερο χρόνο στο σχολείο διδάσκοντας τα παιδιά για το κοινωνικό μισό της εξίσωσης.

2. Δεξιότητες όπως η ανταλλαγή και η συνεργασία αποδίδουν αργότερα στη ενήλικη ζωή.

Αυτό που ανακάλυψαν οι ερευνητές δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη: Τα παιδιά που είχαν καλύτερες σχέσεις με τους συνομηλίκους τους, χειρίστηκαν καλύτερα τα συναισθήματά τους και είχαν καλή απόδοση στα μαθήματα τους, απέκτησαν μια επιτυχημένη ζωή.

Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι το πόσο ισχυρή είναι η συσχέτιση.

Η αύξηση ενός βαθμού στην βαθμολογία της Κλίμακας Κοινωνικής Ικανότητας έδειξε ότι ένα παιδί έχει 54% περισσότερες πιθανότητες να τελειώσει το Λύκειο, διπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσει πτυχίο πανεπιστημίου και 46% πιθανότητες να βρει μια καλή δουλεία.

Τα παιδιά που κλέβουν πάντα στα παιχνίδια, σπάζουν πράγματα και έχουν ξεσπάσματα; Είναι πολύ πιθανό ως ενήλικοι να έχουν προβλήματα με το Νόμο και να εθιστούν σε ουσίες.

3. Τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες αλλά και να τις χάσουν. Ποτέ δεν είναι αργά για κάποιο από τα δυο

Ας το παραδεχτούμε: Μερικά παιδιά δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ Πυρηνικοί Φυσικοί. Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν φυσικές διαφορές στο μυαλό μας που κάνουν τη μάθηση πιο εύκολη για κάποιους ανθρώπους από κάποιους άλλους. Αλλά η επίλυση των διαφορών μας με τους συνομηλίκους μας; Αυτό είναι κάτι που τα παιδιά (και οι ενήλικες) μπορούν πάντα να συνεχίσουν να το βελτιώνουν.

Και μαντέψτε.. Όσα περισσότερα θετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά “βγάζετε” στις συναναστροφές σας με τους συνομήλικούς σας, τόσο καλύτερες θα γίνονται οι συναναστροφές των παιδιών σας με τους συμμαθητές τους.

Η μελέτη αυτή, σύμφωνα με τους ερευνητές, έχει και ορισμένους περιορισμούς. Ήταν αδύνατον να ελεγχθούν όλοι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην προσωπική γνώμη του νηπιαγωγού, του ανθρώπου δηλαδή που βαθμολόγησε τα παιδιά σε ένα δεδομένο γνώρισμα.

Τέλος, η πολυετής μελέτη παρουσιάζει αρκετά σαφή εικόνα: Η προ-κοινωνική συμπεριφορά έχει σημασία ακόμα και σε νεαρή ηλικία. Και επειδή το παιδί μπορεί να μάθει, ο μεγάλος στόχος είναι οι “προσπάθειες πρόληψης ή παρέμβασης”.

Συμπερασματικά: Πρέπει να κάνουμε κάτι περισσότερο από το να διδάξουμε πληροφορίες στα παιδιά. Πρέπει να επενδύσουμε στη διδασκαλία τους, να τα μάθουμε πως να αλληλεπιδρούν με τους συμμαθητές τους και πως να εξωτερικεύουν τα συναισθήματα τους.

Διαβάστε όλη την έρευνα εδώ: American Journal of Public Health

Οι συμβουλές των ειδικών δεν βρίσκουν πάντα εφαρμογή στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αποτέλεσμα; Οι γονείς καταλήγουν να κάνουν τα μαθήματα μαζί με τα παιδιά τους. Πώς θα βοηθήσουμε τα παιδιά, ώστε να μην μας έχουν ανάγκη; 

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μέρα της κόρης μου στο δημοτικό σχολείο. Είχα διαβάσει ένα σωρό άρθρα για το ότι δεν πρέπει να βοηθάμε τα παιδιά μας στα μαθήματα του σχολείου. Είχα στις δικές μου αποσκευές μια παιδική ηλικία που σχεδόν ποτέ κανένας δεν με βοήθησε. Ήμουν σίγουρη ότι έτσι θα γινόταν και τώρα. 

Αντιθέτως, αυτό που κατάλαβα από την πρώτη συνάντηση με τη δασκάλα ήταν ότι όχι μόνο θα έπρεπε να τη βοηθήσω, αλλά και ότι δεν γίνεται αλλιώς. Οι εργασίες των επόμενων ημερών, μηνών και σχολικών ετών απλώς το επιβεβαίωσαν. Τελικά πρέπει ή όχι να βοηθάμε τα παιδιά στα μαθήματα του σχολείου; Πόσο «συμφωνεί» το ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης με τους ειδικούς; Και πώς πρέπει να ισορροπήσουμε εμείς ως γονείς για να βοηθήσουμε ουσιαστικά τα παιδιά; 

Γιατί τα παιδιά πρέπει να διαβάζουν μόνα τους τα μαθήματα

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να βοηθάμε τα παιδιά στα μαθήματα που έχουν για το σπίτι. Το σχολείο σηματοδοτεί την είσοδο του παιδιού στον έξω κόσμο, μακριά από την ασφάλεια του σπιτιού. Στο σχολείο, το παιδί καλείται να διαχειριστεί μόνο του πολλές καινούργιες εμπειρίες. Μία από αυτές είναι το διάβασμα. Τι μήνυμα του δίνουμε αν διαχειριζόμαστε εμείς τις δικές του υποχρεώσεις; 

«Η είσοδος στο δημοτικό εντείνει και την είσοδο στην υπευθυνότητα, στην αυτορρύθμιση, στη διαχείριση του χρόνου, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς», εξηγεί η παιδοψυχολόγος Έλλη Γιαννοπούλου. «Αν είμαστε δίπλα στο παιδί ανά πάσα στιγμή για να το βοηθήσουμε, εκείνο λαμβάνει το μήνυμα ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνο του. Αυτό επηρεάζει και την αυτοπεποίθησή του, αλλά και τη διάθεσή του να προσπαθεί».

Mute

Χειρότερη συνέπεια είναι η απώλεια της σχέσης γονιού παιδιού. «Ο γονιός, επιστρέφοντας από την εργασία του, νιώθει ότι έχει ο ίδιος διάβασμα. Αγχώνεται και ασυναίσθητα μεταφέρει το άγχος στο παιδί. Έχει μεγαλύτερες προσδοκίες για τις επιδόσεις του παιδιού, αφού επενδύει και ο ίδιος τον χρόνο και την προσπάθειά του. Δημιουργούνται πολλές συγκρούσεις, ο γονιός μπορεί να νιώσει θυμό και ενοχές. Συχνά, το παιδί αισθάνεται ότι οι γονείς του ενδιαφέρονται κυρίως για τις επιδόσεις του και όχι για το ίδιο».

Η σχολική μελέτη στο ελληνικό σχολείο

Στην ελληνική πραγματικότητα, το να διαβάζει το παιδί χωρίς τη βοήθεια κάποιου ενήλικα συχνά μοιάζει μη ρεαλιστικό. Η κ. Γιαννοπούλου θυμάται ακόμη την πρώτη της ομιλία σε γονείς και εκπαιδευτικούς με θέμα Σχέση σχολείου και οικογένειας: «Πολύ γρήγορα η συζήτηση επικεντρώθηκε στη μελέτη των παιδιών στο σπίτι. Όταν είπα ότι τα παιδιά είναι καλό να ενθαρρύνονται να διαβάζουν μόνα τους, οι δάσκαλοι αντέδρασαν έντονα. Υποστήριξαν ότι αν οι γονείς δεν βοηθούν τα παιδιά, τότε οι μαθητές θα πηγαίνουν στο σχολείο αδιάβαστοι».

Γιατί συμβαίνει αυτό; Γνωρίζουμε όλοι πολλούς δασκάλους που ξέρουν ποιο είναι το σωστό. Συχνά όμως δεν το εφαρμόζουν στην πράξη και ζητάνε την αρωγή των γονέων. Μια δασκάλα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μητέρα η ίδια μαθητών δημοτικού, δίνει τη δική της εξήγηση: «Η διδακτέα ύλη έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν. Τα παιδιά εισάγονται σε ορισμένες έννοιες σε μικρότερη ηλικία από ό,τι εμείς. Έχουν προστεθεί μαθήματα, όπως για υπολογιστές και ξένες γλώσσες. Τις πιο πολλές φορές, όμως, είναι οι γονείς που εμπλέκονται στη μελέτη. Θέλοντας τα παιδιά να μάθουν όσα περισσότερα γίνεται ώστε να έχουν εφόδια, παρακολουθούν επισταμένως τη μελέτη τους. Αυτό επηρεάζει και τους δασκάλους, που δίνουν περισσότερες ή πιο απαιτητικές εργασίες».  

Με την τηλεκπαίδευση που επέβαλε η πανδημία, οι γονείς κλήθηκαν να εμπλακούν με έναν πρωτόγνωρο τρόπο στη μαθησιακή διαδικασία. Αρχικά για τεχνικούς λόγους, να ρυθμίζουν δηλαδή τον υπολογιστή, την κάμερα, το μικρόφωνο κ.λπ., αλλά και για πιο ουσιαστικούς. Τα παιδιά ήταν δύσκολο να κάθονται τόσες ώρες απερίσπαστα στην οθόνη, οπότε η προσοχή τους μειώθηκε. Κατά συνέπεια και η δυνατότητα κατανόησης.

Οι γονείς κλήθηκαν να εξηγούν από την αρχή πολλές φορές όσα ο δάσκαλος παρέδωσε, να εκτυπώνουν τις ανάλογες εργασίες, να βοηθούν τα παιδιά να τις ολοκληρώσουν και να στέλνουν e-mail.

Πώς θα βοηθήσουμε ουσιαστικά τα παιδιά με τη σχολική μελέτη;

«Όπως σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης, τα υποστηρίζουμε χωρίς να εμποδίζουμε την αυτονομία τους», συμβουλεύει η ειδικός. «Κάποτε τα κρατούσαμε από τα δύο χέρια για να κάνουν τα πρώτα του βήματα, μετά από το ένα, στη συνέχεια ήμασταν διακριτικά πίσω τους και μετά τα βλέπαμε να τρέχουν και να απομακρύνονται. Ανάλογη πρέπει να είναι η υποστήριξή μας στο διάβασμα, σεβόμενοι βέβαια πάντα τον ρυθμό και τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού». 

Πιο συγκεκριμένα: 

• Είμαστε δίπλα στο παιδί στην αρχή του δημοτικού για να του δείξουμε τον τρόπο να μελετά. Ενθαρρύνουμε το παιδί, δίνουμε παραδείγματα, επεξηγούμε, απλοποιούμε, και μετά το αφήνουμε μόνο του να ολοκληρώσει τα καθήκοντά του.

• Δημιουργούμε θετικό κλίμα και όμορφο περιβάλλον. Πρέπει να είμαστε γελαστοί, υπομονετικοί και ενθαρρυντικοί, όταν προσφέρουμε βοήθεια. Δείχνουμε στο παιδί πώς να κάνει μικρά διαλείμματα με διατάσεις, χορευτικές κινήσεις, κάποιο ενεργειακό σνακ. Όλα αυτά βοηθάνε στην εκτόνωση και στη συγκέντρωση.

• Είναι πολύ σημαντικό να αξιολογήσουμε πρώτα τις δυνατότητες και τις ενδεχόμενες αδυναμίες του παιδιού μας σε συνεργασία με τη δασκάλα του. Αν ένα παιδί λύνει άνετα τις ασκήσεις των μαθηματικών στην τάξη, αλλά στο σπίτι αρνείται λέγοντας ότι δεν καταλαβαίνει, τότε δεν πρόκειται για αντιληπτική αλλά για συναισθηματική δυσκολία. 

5 πρακτικές συμβουλές για το διάβασμα στο σπίτι

1. Στην πρώτη δημοτικού, τον πρώτο καιρό, καλό είναι να καθόμαστε μαζί με το παιδί. Να του διαβάζουμε τι ζητάει η άσκηση (εφόσον δεν ξέρει ακόμη να διαβάζει). Να το καθοδηγούμε στον τρόπο που θα την κάνει, αφού όμως πρώτα ακούσουμε από το ίδιο τι έχει πει ο δάσκαλος/ η δασκάλα.  Έτσι, θα ενισχύσουμε όχι μόνο την εμπιστοσύνη στον/στην εκπαιδευτικό, αλλά και τη σχέση του μαζί της/του. Εκείνη/ον πρέπει να συμβουλεύεται για τα μαθήματα, όχι εμάς. 

2. Όσον αφορά τις διορθώσεις, καλό είναι να το διευκρινίσουμε με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα. Άλλοι ζητάνε να επεμβαίνουμε και να διορθώνουμε τον τρόπο γραφής και άλλοι όχι. 

3. Ανάλογα με την ετοιμότητα του παιδιού και εφόσον η διδασκαλία της αλφαβήτου έχει ολοκληρωθεί, ο γονιός θα μπορούσε να αποσυρθεί ακόμη και στην πρώτη δημοτικού από το δωμάτιο.

4. Η απομάκρυνση πρέπει να γίνει σταδιακά. Στην αρχή, αφήνουμε το παιδί να ολοκληρώσει μια άσκηση μόνο του, στη συνέχεια περισσότερες. Δηλώνουμε πάντα ότι είμαστε διαθέσιμοι για απορίες, αλλά πλέον δεν βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο. Συνεχίζουμε να το υποστηρίζουμε με την παρουσία μας σε πιο δύσκολες στιγμές, όπως επαναλήψεις κεφαλαίων για διαγωνίσματα στις επόμενες τάξεις. Σταδιακά, το αφήνουμε μόνο του.

5. Σταδιακή είναι και η απομάκρυνση από τον έλεγχο των καθηκόντων. Στην πρώτη δημοτικού μοιάζει ανέφικτο να μην τον έχουμε. Από τη δευτέρα, όμως, αυτό μπορεί να αλλάξει. 

Πώς διαχειρίζεται ένα παιδί τον χρόνο του;

Ένα συνηθισμένο πρόβλημα είναι η αναβλητικότητα πολλών παιδιών να ξεκινήσουν τη μελέτη. Τόσο αυτή όσο και ο υπερβολικός χρόνος πάνω από τα βιβλία υποδεικνύουν μια συναισθηματική δυσκολία. 

«Το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό και τις δικές του ανάγκες. Επίσης η κάθε τάξη έχει διαφορετικές απαιτήσεις, αλλά και η κάθε ηλικία έχει τις δικές της… αντοχές. Για ένα παιδί της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου, 15–20 λεπτά συγκέντρωσης είναι το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Αν η μελέτη του απαιτεί περισσότερο χρόνο, φροντίζουμε να κάνει διάλειμμα.

»Στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού, από την τρίτη κι έπειτα, 2 ώρες συνήθως είναι αρκετές. Συζητήστε με τον εκπαιδευτικό πόσες ώρες μελέτης απαιτούνται και μιλήστε του για τυχόν δυσκολίες. Πολύ σημαντικό είναι να εντοπίσουμε ποιες ώρες το παιδί λειτουργεί καλύτερα. Συνήθως, όσο νωρίτερα στη διάρκεια της ημέρας, τόσο καλύτερα. Βοηθητικό είναι να υπάρχει μια σταθερή ώρα μελέτης», σχολιάζει η ειδικός. 

Χρειάζεται και το παιχνίδι

Το παιχνίδι αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας και για τη σχολική μελέτη. Χρειάζεται καθημερινά, ώστε να μπορεί το παιδί να συγκεντρώνεται αποτελεσματικά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το παιχνίδι δεν είναι απλώς ένα αναπτυξιακό επίτευγμα ή ένα μέσο για να περάσει το παιδί την ώρα του. Είναι σημαντικό, γιατί απηχεί τις προσπάθειες του παιδιού να συμφιλιωθεί με τα συγκινησιακά του βιώματα. Το παιχνίδι πρέπει να βρίσκει πάντα χρόνο μέσα στην ημέρα. Καλλιεργεί σημαντικές δεξιότητες της ζωής και αποφορτίζει. Μην το αμελείτε!

Η Έλλη Γιαννοπούλου είναι παιδοψυχολόγος. 

Οι μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύουν ένα παιδί να μάθει μια ξένη γλώσσα, αλλά με τη σωστή καθοδήγηση και ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα μπορεί να τα καταφέρει.

Συχνά ακούμε ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας δεν είναι εύκολη για ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες. Οι γονείς συνήθως αγχώνονται και ανησυχούν σχετικά με το τι θα πρέπει να κάνουν για να βοηθήσουν το παιδί τους.

Αρχικά, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να μάθει να χειρίζεται, να κατανοεί και να επικοινωνεί σε μια ξένη γλώσσα. Απλώς, είναι απαραίτητη η κατάλληλη καθοδήγηση.

Επίσης, στην περίπτωση των μαθησιακών δυσκολιών, η ηλικία, η επιλογή της ξένης γλώσσας, αλλά και οι μέθοδοι εκμάθησης είναι σημαντικές. Όπως και στο ερώτημα ποια είναι η ιδανική ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί μια ξένη γλώσσα, έτσι και στην περίπτωση των μαθησιακών δυσκολιών χρειαζόμαστε τη γνώμη ενός ειδικού.

Τι πρέπει να κάνουμε για να μάθει κάποια ξένη γλώσσα ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες

Συμβουλευτήκαμε την παιδοψυχολόγο Έλλη Γιαννοπούλου, η οποία μας ενημέρωσε για ένα όχι τόσο γνωστό εύρημα: Παρά την κοινή πεποίθηση ότι τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών, «πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες τα καταφέρνουν στα αγγλικά, ιδιαίτερα στον προφορικό λόγο. Ο λόγος είναι ότι τα αγγλικά έχουν πολλές μονοσύλλαβες λέξεις και επειδή υπάρχουν πολλά ακούσματα και πολλή εξοικείωση λόγω του διαδικτύου».

Ενώ η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας (με την έννοια της μελέτης της γραμματικής, του γραπτού και προφορικού λόγου) γίνεται συνήθως περίπου στη Β' Δημοτικού, στις περιπτώσεις των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες καλό θα ήταν η εκμάθηση να ξεκινήσει αργότερα. Το παιδί μπορεί «να ξεκινήσει στην Γ' ή τη Δ' Δημοτικού, με ιδιαίτερα μαθήματα με καθηγητή ή καθηγήτρια που να έχει σχετική εξειδίκευση, ή σε ένα φροντιστήριο που να ειδικεύεται σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες», τόνισε η κ. Γιαννοπούλου.

«Επίσης, το πρόγραμμα χρειάζεται να είναι εξατομικευμένο. Δηλαδή, αν το παιδί δυσκολεύεται να παράγει γραπτό λόγο, θα πρέπει να γίνονται οι δοκιμασίες και οι ασκήσεις στα προφορικά, ώστε να μπορέσει το παιδί να κατακτήσει τη γλώσσα αλλά με τον τρόπο που μπορεί να το κάνει».

Υπάρχουν τεχνικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ένα παιδί με δυσλεξία (ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες) να μάθει πιο εύκολα μια ξένη γλώσσα, όπως το να δώσει από την αρχή έμφαση στην ομιλία και το ακουστικό κομμάτι, ή το να εκτίθεται όλο και περισσότερο σε ανάλογα ερεθίσματα, δηλαδή να ακούει τραγούδια ή να βλέπει βίντεο στη συγκεκριμένη γλώσσα.

Επειδή κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και διαφορετική, ένας ειδικός μπορεί να κατατοπίσει καλύτερα τους γονείς και τα παιδιά, ώστε να εντοπίσουν μαζί τους τρόπους που βοηθούν το καθένα να αφομοιώσει πιο αποτελεσματικά μια γλώσσα.

Αρχιτέκτονες metaverse, μεταφραστές ρομπότ και… ψυχολόγοι τεχνητής νοημοσύνης

Η τεχνολογία αλλάζει διαρκώς τον κόσμο μας, μεταμορφώνοντας το παρόν και διαμορφώνοντας το μέλλον. Σε αντίθεση μάλιστα με το πρόσφατο παρελθόν, οι ρυθμοί του ψηφιακού μετασχηματισμού  δείχνουν να επιταχύνονται, μετά και τα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν με την πανδημία της COVID-19.

Έτσι, σε 20 χρόνια οι δουλειές μας δεν θα είναι καν ίδιες. Η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη θα εξαλείψουν πολλά επαγγέλματα και άλλα θα αλλάξουν άρδην. 

Οι προβλέψεις και εκτιμήσεις κυμαίνονται από υπεραισιόδοξες έως εξαιρετικά δυσοίωνες. Οι υποστηρικτές της πρώτης κατηγορίας προβλέπουν ότι η αυτοματοποίηση θα επιτρέψει στους ανθρώπους να γίνουν πιο δημιουργικοί.

Στη δεύτερη κατηγορία, κοινός παρονομαστής είναι ο φόβος μαζικών απωλειών θέσεων εργασίας και η δημιουργία μιας νέας  «στρατιάς» νεο-ανειδίκευτων εργατών σε ένα δυστοπικό μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη προβλέπεται ότι θα επηρεάσει όλους τους τομείς. Αναλυτές τονίζουν ότι ακόμη και οι επαγγελματίες σε παραδοσιακά προσοδοφόρους τομείς, όπως η ιατρική και η νομική, δεν θα πρέπει να θεωρούν τίποτε δεδομένο, καθώς η καθημερινότητα θα προσαρμόζεται σε όλες τις εκφάνσεις της στη νέα εποχή των δεδομένων (data).

Μελέτες αφιερώνονται στις δεξιότητες που αναμένεται να είναι περιζήτητες στο μέλλον, προτάσσοντας τις γνωστικές και ψηφιακές δεξιότητες ως ισχυρά πλεονεκτήματα στην μελλοντική αγορά εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρόκειται για έναν υπερ-γρήγορο κόσμο με εμμονή στα δεδομένα, προβλέπει ο Νικόλας Μπάντμιντον, παγκοσμίου φήμης μελλοντολόγος και σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού.

Οι περιζήτητοι του μέλλοντος

«Το θέμα δεν είναι ποιες θέσεις εργασίας θα αυτοματοποιηθούν, αλλά πότε θα αυτοματοποιηθούν: κάθε μέρος της οικονομίας θα επηρεαστεί», λέει ο Μπάντμιντον στην βρετανική εφημερίδα The Daily Telegraph.

Έχοντας σπουδάσει Επιστήμη Υπολογιστών, ο 50χρονος μελοντολόγος μελετά τις τεχνολογικές εξελίξεις σε όλους τους τομείς και αναλύει τις τάσεις για το μέλλον. Πληρώνεται για να μοιράζεται αυτές τις εκτιμήσεις τους με πολυεθνικές και οργανισμούς, όπως η Nasa, η Google, η Microsoft και τα Ηνωμένα Έθνη.

«Οι μηχανές προβλέπεται να είναι καλύτερες από εμάς στη μετάφραση γλωσσών έως το 2024, στη συγγραφή εκθέσεων επιπέδου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έως το 2026, στην οδήγηση φορτηγού έως το 2027, στην εργασία στο λιανεμποριο έως το 2031, στο να γράψου ένα μπεστ σέλερ βιβλίο μέχρι το 2049, στις χειρουργικές επεμβάσεις μέχρι το 2053», επισημαίνει.

Μελέτη της Deloitte κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 100.000 νομικοί ρόλοι θα αυτοματοποιηθούν έως το 2036. «Στην πραγματικότητα», τονίζει ο Μπάντμιντον, «όλες οι ανθρώπινες δουλειές θα αυτοματοποιηθούν μέσα στα επόμενα 120 χρόνια»….

Παρ’ όλα αυτά, υπογραμμίζει, «οι βαθείς ανθρώπινοι δεσμοί, η ενσυναίσθηση, η περιέργεια -πολύ ανθρώπινες ιδιότητες- θα είναι ζωτικής σημασίας».

Κρίσιμοι παράγοντες, τονίζουν ειδικοί, θα είναι η ανθεκτικότητα και η προσαρμοστικότητά μας. Λαμβάνοντας δε όλα τα παραπάνω, μελλοντολόγοι προβλέπουν ποια θέσεις εργασίας θα είναι οι πιο περιζήτητες και ως εκ τούτου υψηλότερα αμειβόμενες το 2040.

Ορισμένες φαντάζουν να βγαίνουν από… σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Ειδικοί σε θέματα κυβερνοασφάλειας και παραπληροφόρησης

Σε έναν υπερ-συνδεδεμένο κόσμο αυξάνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων και παραβίασης ψηφιακών τομέων και δεδομένων.

Οι ομάδες εμπειρογνωμόνων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας θα ενισχυθούν με μελετητές παραπληροφόρησης, προκειμένου να διασφαλιστεί το απόρρητο και η ασφάλεια για όλους.

«Υπάρχουν αυτή τη στιγμή “φάρμες τρολ” που διοχετεύουν παραπληροφόρηση στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και θα χρειαστούμε εκπαιδευμένους ανθρώπους για να καταλάβουμε τι είναι ψεύτικο και πώς να το σταματήσουμε», λέει ο Βρετανός μελλοντολόγος.

Αυτές οι θέσεις εργασίας προβλέπεται ότι θα είναι οι καλύτερα αμειβόμενες σε οργανισμούς στα τέλη της δεκαετίας του 2030 και σε όλη τη δεκαετία του 2040.

Στην καλύτερη θέση εκκίνησης είναι οι προγραμματιστές λογισμικού, αναλυτές δεδομένων και επιχειρήσεων, διαχειριστές βάσεων δεδομένων, εκπαιδευτές και μηχανικοί τεχνητής νοημοσύνης, ειδικοί στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.

Επαγγελματίες στον τομέα της υγείας για βιοχάκινγκ

Η μακροζωία φαίνεται πιθανό να γίνει βασικός στόχος για τους εξαιρετικά πλούσιους, καθώς ο μέσος όρος ηλικίας αυτών με κέρδη άνω των 10 εκατομμυρίων λιρών μπορεί να φτάσει τα 130 περίπου χρόνια.

Η προοπτική αυτή βάζει στο επίκεντρο την πρακτική του λεγόμενου βιοχάκινγκ (biohacking), με τη χρήση εμφυτεύσιμων τεχνολογιών, της διατροφής, συμπληρωμάτων, ιατρικών διαδικασιών και ενέσεων βλαστοκυττάρων.

«Θα υπάρξουν εξειδικευμένα νοσοκομεία με ενθουσιώδεις γιατρούς, νοσηλευτές, χειρουργούς, έρευνα και ανάπτυξη για τα πάντα ώστε να εξασφαλίζουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής για όσους μπορούν να το αντέξουν οικονομικά», προβλέπει ο Μπάντμιντον.

«Η γήρανση του πληθυσμού σημαίνει επίσης ότι θα υπάρξει μεγάλη ζήτηση για φροντιστές και νοσηλευτές», επισημαίνει.

Το πεδίο είναι ανοιχτό για γιατρούς, νοσηλευτές, χειρουργούς, φυσιοθεραπευτές, διατροφολόγους. Η μετεξέλιξή τους προς αυτήν την κατεύθυνση αναφέρεται ότι θα περιλαμβάνει έναν συνδυασμό της παραδοσιακής ιατρικής για μια γκάμα ειδικοτήτων, με την τεχνολογία. «Στο μέλλον», υποστηρίζει ο Μπάντμιντον, «αν είστε εξαιρετικά πλούσιοι και θέλετε να ζήσετε για πάντα, θα μπορούμε να το κάνουμε και αυτό»…

Επιστήμονες και μεσίτες δεδομένων

«Μέχρι το 2040, τα δεδομένα θα δημιουργούνται με ρυθμό άνω των 200 petabyte ετησίως, με περισσότερες από 8.000 αλληλεπιδράσεις ψηφιακών δεδομένων ανά άτομο κάθε μέρα: μία κάθε 10 δευτερόλεπτα περίπου», επισημαίνει ο Μπάντμιντον.

Καθώς αρχίζουμε να αποκτούμε περισσότερη εξουσία στα  δεδομένα που παράγουμε και να ασχολούμαστε πιο σοβαρά με τις διαδικτυακές ταυτότητές μας, προβλέπεται ότι θα βρεθούμε σε θέση επιλογής για την αξιοποίησή τους, ακόμη και με τη δυνατότητα αποκόμισης χρημάτων από αυτό, όπως π.χ. γίνεται σήμερα με τη συμμετοχή σε  δοκιμές φαρμάκων.

Θα προκύψουν λοιπόν επαγγελματίες και εταιρείες «Μεσιτείας Προσωπικών Δεδομένων». Πρόδρομοι αυτών θα μπορούσε να είναι οι σημερινοί προγραμματιστές λογισμικού, αναλυτές δεδομένων και επιχειρήσεων, διαχειριστές βάσεων δεδομένων, εκπαιδευτές τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικοί.

Ανθρωποκεντρικοί σχεδιαστές και επιστήμονες ηθικής φιλοσοφίας

Καθώς η τεχνολογία θα γίνεται όλο και περισσότερο αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας -από την εκπαίδευση και την εργασία, έως το σπίτι και την ιδιωτική ζωή μας- θα απαιτηθεί, κατά τον Βρετανό μελλοντολόγο, ένας ευρύτερος ανθρωποκεντρικός επανασχεδιασμός, με νέους τρόπους συμμετοχής και επικοινωνίας.

Στη λογική αυτή, η τεχνολογία θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι, ώστε στην εποχή των δεδομένων να είναι ο άνθρωπος που την χρησιμοποιεί η προτεραιότητα και όχι η εκάστοτε τεχνολογική εταιρεία.

Επίσης, προβλέπεται επανασχεδιασμός μεγάλου τμήματος των συστημάτων διακυβέρνησης και διοίκησης, κυρίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, με επίκεντρο την ενδυνάμωση του ρόλου των πολιτών και τη διαφάνεια.

Σε αυτό το πλαίσιο θα έχουν κομβικό ρόλο νέα επαγγέλματα, που θεωρείται ότι θα μπορούσε να είναι οι διάδοχοι σημερινών, όπως των σχεδιαστών συστημάτων, μηχανικών λογισμικού, καθηγητών Ηθικής Φιλοσοφίας, φιλόσοφοι, ψυχολόγοι.

Αρχιτέκτονες metaverse

Αντί να κάνουμε επαγγελματικές συσκέψεις μέσω κλήσεων Zoom, μέχρι το 2040 μπορεί αυτές να γίνονται σε χώρους εικονικής πραγματικότητας (VR).

«Θα ζήσουμε σε έναν κόσμο μικτής πραγματικότητας, ώστε να μπορώ να φοράω φαινομενικά κανονικά γυαλιά και να κοιτάζω τον κόσμο επαυξημένο με πληροφορίες για αντικείμενα», λέει ο Μπάντμιγκτον.

Αυτός ο εικονικός κόσμος της σύνδεσης με avatar, ακόμη και με 8G -αναφέρει- θα κατασκευαστεί από πολυπληθείς ομάδες. Κεντρικό ρόλο θα έχουν οι αρχιτέκτονες metaverse και σχεδιαστές παγκόσμιων εμπειριών online-offline για μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, κυβερνήσεις, τεχνολογικές πλατφόρμες και διαφημιστικές εταιρείες.

Θεωρείται ότι θα είναι η μετεξέλιξη για αρχιτέκτονες, σχεδιαστές βιντεοπαιχνιδιών, καλλιτέχνες οπτικών εφέ, εικαστικούς καλλιτέχνες, μουσικούς και μηχανικούς ήχου, σχεδιαστές μόδας, ειδικούς λιανικών πωλήσεων.

Μεταφραστές και ψυχολόγοι τεχνητής νοημοσύνης

Φανταστείτε το ξυπνητήρι σας να επικοινωνεί με την καφετιέρα και την τοστιέρα σας σε μια άψογα συντονισμένη συνεργασία, ώστε ο καφές και το τοστ σας να είναι έτοιμα όταν θα μπείτε στην κουζίνα.

Μπορεί επίσης να συνδέονται με άλλες συσκευές του είδους τους, λαμβάνοντας πληροφορίες για με το πόσο συχνά και πότε χρησιμοποιούνται, εκπληρώνοντας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και με το… παραπάνω τον σκοπό κατασκευής τους.

Ωστόσο «η Εκμάθηση Μηχανών (Machine Learning), οι “έξυπνες” συσκευές, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things) και η ρομποτική θα είναι τόσο διαδεδομένες στην κοινωνία, που σύντομα θα έχουν αισθήματα, όπως εμείς», προβλέπει ο Μπάντμιντον.

Ως εκ τούτου, λέει, «οι επαγγελματίες ψυχολόγοι θα βελτιώσουν τις δεξιότητές τους για να κατανοήσουν τις μικροδιαφορές της τεχνητής νοημοσύνης και πώς μαθαίνουν οι μηχανές». Θα απαιτηθεί παράλληλη εκπαίδευση σε τομείς όπως η πληροφορική και η νευρογλωσσολογία.

Σύμφωνα με τον μελλοντολόγο Μάθιου Γκρίφιν, ιδρυτή της δεξαμενής σκέψης Ινστιτούτο 311, θα απαιτηθούν επίσης μεταφραστές ρομπότ. «Άνθρωποι ικανοί να κατανοήσουν τις διαφορετικές γλώσσες που η τεχνητή νοημοσύνη έχει δημιουργήσει από μόνη της και για τον εαυτό της», εξηγεί.

Διαδικτυακοί τοπικοί επιχειρηματίες

Υπηρεσίες και προϊόντα παρέχονται και πωλούνται ήδη στο διαδίκτυο, σε διεθνές επίπεδο και από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.

Σε αρκετές περιπτώσεις, ανεξαρτήτως του μεγέθους μιας επιχείρησης, η ανάπτυξή της βασίζεται επίσης σε συνεργασίες, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, με ελεύθερους επαγγελματίες.

Στο μέλλον εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι αναμένεται να  ξεκινήσουν τη δική τους εταιρεία. «Κάποιες από αυτές θα είναι online, άλλες εκτός σύνδεσης», λέει ο Μπάντμιντον. Για παράδειγμα, αναφέρει, «μερικές θα παρέχουν χειροτεχνικές υπηρεσίες σε ανθρώπους που δεν θέλουν ένα ρομπότ να τους κάνει σάντουιτς».

Μηχανικοί Τροφίμων

«Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να εκτυπώνουμε 3D τρόφιμα», λέει ο Γκρίφιν. «Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να καλλιεργούμε διαφορετικά είδη τροφίμων σε βιοαντιδραστήρες, όπου βάζεις ένα κύτταρο από ένα ζώο και καταλήγεις κυριολεκτικά με ένα κιλό κρέας».

«Ένας μηχανικός τροφίμων είναι σε θέση να κατασκευάζει διαφορετικά τρόφιμα σε μοριακό επίπεδο», εξηγεί. Κατά πολλούς αναλυτές, αυτός ίσως να γίνει σε πολλές περιπτώσεις μονόδρομος, λόγω υπερπληθυσμού και της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής.

Ακτιβιστές καλλιτέχνες και δημιουργοί

Κατά τον Μπάντμιντον, μέχρι το 2040 η τηλεόραση όπως την ξέρουμε θα έχει πάψει να υπάρχει. Το παν, λέει, θα είναι το περιεχόμενο συν την εμπειρία. Προβλέπει ότι πιο συνεργατικές και διαδραστικές μορφές τηλεόρασης, μουσικής, βίντεο και τέχνης και αναβίωση των ζωντανών παραστάσεων, από το θέατρο, έως τον  δρόμο.

Αυτό δεν θα αφορά απλώς την ψυχαγωγία, υποστηρίζει. «Θα ενώσει την κοινωνία, δίνοντας σκοπό στη ζωή και θα τα βάλει με τις κυβερνήσεις και τις μεγάλες επιχειρήσεις». Κεντρικό ρόλο θα έχουν καλλιτέχνες, συγγραφείς και τηλεοπτικοί παραγωγοί.

Θέλετε να γίνετε απαραίτητοι για τους μελλοντικούς εργοδότες;

Δεν αφορά μόνο στις τεχνικές δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργήσετε. Καθώς προχωράμε στη νέα βιομηχανική επανάσταση και ο ρυθμός των αλλαγών συνεχίζει να επιταχύνεται, οι δεξιότητες που χρειάζεστε για να ευδοκιμήσετε στον εργασιακό χώρο, αλλάζουν και αυτές.

Η επιτυχία στον ψηφιακό κόσμο απαιτεί να κατανοήσουμε πώς η τεχνολογία θα επηρεάσει τον κόσμο μας και θα χρειαστεί επίσης να καλλιεργήσουμε κρίσιμες δεξιότητες, ώστε να μπορούμε να κάνουμε πράγματα που δεν μπορούν οι μηχανές.

1. Ψηφιακός Αλφαβητισμός

Ο ψηφιακός αλφαβητισμός περιλαμβάνει τις δεξιότητες για μάθηση, εργασία και πλοήγηση στην καθημερινή ζωή στον ψηφιακό μας κόσμο. Αυτές οι δεξιότητες περιλαμβάνουν τη δυνατότητα χρήσης συσκευών, λογισμικού και εφαρμογών με ασφάλεια και σιγουριά. Τα άτομα με ισχυρές δεξιότητες ψηφιακής παιδείας μπορούν να επικοινωνούν και να συνεργάζονται εύκολο χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία, ενώ παρακολουθούν τις νέες τεχνολογίας και κατανοούν πώς μπορούν να επηρεάσουν τη δουλειά και τις επιχειρήσεις τους.

2. Κατανόηση των δεδομένων

Για τις περισσότερες επιχειρήσεις, τα δεδομένα είναι πλέον ένα από τα πιο σημαντικά και πολύτιμα περιουσιακά τους στοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι οργανισμοί θα θελήσουν να απασχολήσουν άτομα που είναι σε θέση να λαμβάνουν και να χρησιμοποιούν τα δεδομένα αποτελεσματικά. Στο μέσο επιχειρηματικό πλαίσιο, η κατανόηση των δεδομένων σημαίνει να έχετε πρόσβαση στα κατάλληλα δεδομένα και να εργαστείτε με αυτά με σιγουριά. Για να καλλιεργηθεί η γνώση επί των δεδομένων, να γίνει πρόοδος στην εξαγωγή νοημάτων από τα δεδομένα και να μεταδοθούν οι γνώσεις που αντλήθηκαν από αυτά σε άλλους. Με τον αλφαβητισμό επί των δεδομένων, θα είναι επίσης κάποιος σε θέση να αμφισβητεί την ακεραιότητα και την εγκυρότητα οποιωνδήποτε δεδομένων με τα οποία εργάζεται, αντί απλώς να ακολουθεί τυφλά τις πληροφορίες που του δίνονται.

3. Κριτική σκέψη

Σε αυτή την εποχή των fake news, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της υπερφόρτωσης των πληροφοριών, η κριτική σκέψη βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις πιο ζωτικές δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργήσει κανείς για να επιτύχει. Κριτική σκέψη σημαίνει να μπορεί κανείς να αναλύει ζητήματα και καταστάσεις βασισμένα στα στοιχεία παρά στις φήμες, σε προσωπικές απόψεις ή σε προκαταλήψεις. Όταν ασκείτε κριτική σκέψη, μπορεί να αμφισβητήσετε την εγκυρότητα των αποδεικτικών στοιχείων και να καταλάβετε τι είναι αλήθεια και τι όχι σε διάφορες καταστάσεις.

4. Συναισθηματική νοημοσύνη

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να εκφράζουμε και να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας. Ένα συναισθηματικά έξυπνο άτομο γνωρίζει πώς επηρεάζουν πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τις συμπεριφορές των ανθρώπων και των γύρω τους και μπορούν να διαχειριστούν αυτά τα συναισθήματα ανάλογα. Πιστεύω ότι η ενσυναίσθηση –η ικανότητα να βλέπεις τον κόσμο από την οπτική γωνία κάποιου άλλου- είναι βασικό συστατικό της συναισθηματικής νοημοσύνης.

5. Δημιουργικότητα

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι πραγματικά η δημιουργικότητα; Ένας τρόπος για να το ορίσουμε είναι "η πράξη της μετατροπής των ευφάνταστων ιδεών σε πραγματικότητα". Η δημιουργικότητα θα είναι μια από τις πιο επιθυμητές δεξιότητες στο μελλοντικό χώρο εργασίας, ειδικά καθώς αναθέτουμε όλο και περισσότερες εργασίες ρουτίνας στις μηχανές. Η δημιουργική σκέψη, όπως η δημιουργία νέων ιδεών, η επίλυση προβλημάτων, η φαντασία πέρα από το status quo και η εφαρμογή ιδεών για τη διόρθωση προβλημάτων και τη βελτίωση των πραγμάτων, θα είναι κρίσιμης σημασίας στον εργασιακό χώρο του μέλλοντος.

6. Συνεργασία

Η φύση της συνεργασίας και της ομαδικής εργασίας αλλάζει καθώς οι ομάδες εξελίσσονται για να περιλαμβάνουν υβριδικούς εργαζόμενους, πλήρως απομακρυσμένους υπαλλήλους, και άλλους υπαλλήλους που περιφέρονται μεταξύ ομάδων και projects. Σε αυτό το μεταβαλλόμενο χώρο εργασίας, θα χρειαστεί να είστε σε θέση να συνεργάζεστε αποτελεσματικά και να επικοινωνείτε με διάφορους συναδέλφους και συνεργάτες.

7. Ευελιξία

Είστε ανοιχτοί στην αλλαγή; Στον εργασιακό χώρο του μέλλοντος, η αλλαγή θα είναι ακόμη πιο κινητήριος παράγοντας από ό,τι είναι σήμερα. Θα πρέπει να παλεύουμε συνεχώς με τις νέες τεχνολογίες, την αυξανόμενη αυτοματοποίηση, τον ταχύτατα εξελισσόμενο ρυθμό εργασίας και τα τεράστια επιχειρηματικά προβλήματα. Πρέπει όλοι να αναπτύξουμε την πνευματική ευελιξία να ευδοκιμούμε σε περιόδους συνεχών αλλαγών. Η προσαρμοστικότητα –ικανότητα προσαρμογής στις νέες συνθήκες- είναι το κλειδί στην ανάπτυξη ευελιξίας. Οι προσαρμοστικοί άνθρωποι είναι ανοιχτόμυαλοι, περίεργοι και πρόθυμοι να μάθουν νέα πράγματα επειδή εστιάζουν στις ευκαιρίες, όχι στα εμπόδια.

8. Ηγετικές ικανότητες

Η καλή ηγεσία, αφορά στο να βγάλεις το καλύτερο από άλλους ανθρώπους και να διασφαλίσεις ότι μπορούν να ευδοκιμήσουν. Και αν πιστεύετε ότι οι ηγετικές ικανότητες είναι απαραίτητο μόνο για όσους βρίσκονται στην κορυφή της σκάλας, σκεφτείτε το ξανά. Παράγοντες όπως οι κατανεμημένες ομάδες, η αυξανόμενη ποικιλομορφία και οι πιο ρευστές οργανωτικές δομές, σημαίνουν ότι οι ηγετικές δεξιότητες θα είναι σημαντικές για κάθε άτομο σε όλη την εταιρεία –είτε ηγείται ενός project, μιας ομάδας ή ενός ολόκληρου τμήματος.

9. Διαχείριση χρόνου

Είτε εργάζεστε από το σπίτι, πλήρες ωράριο σε ένα γραφείο, διευθύνετε δική σας επιχείρηση ή εργάζεστε για έναν οργανισμό, η ικανότητα να διαχειρίζεστε αποτελεσματικά τον χρόνο σας είναι απαραίτητη για την απόδοση στον χώρο εργασίας σας. Να θυμάστε ότι η διαχείριση χρόνου είναι να εργάζεστε πιο έξυπνα, παρά πιο σκληρά. Οι υπερωρίες δεν είναι απαραίτητες για τους ανθρώπους που είναι καλοί στη διαχείριση του χρόνου τους. Γνωρίζουν πότε είναι πιο παραγωγικοί και χρησιμοποιούν αυτόν τον χρόνο με σύνεση, διατηρώντας τις λιγότερο παραγωγικές ώρες τους για άλλες εργασίες.

Η καλλιέργεια αποτελεσματικών δεξιοτήτων διαχείρισης χρόνου, είναι επίσης σημαντική για την ψυχική σας υγεία. Όταν μπορείτε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τον χρόνο σας, δημιουργείτε μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ εργασίας/ζωής για να διασφαλίσετε ότι έχετε χώρο στη ζωή σας για τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά για εσάς.

10. Περιέργεια και συνεχής μάθηση

Εάν επέλεγα μόνο μια δεξιότητα που πιστεύω ότι πρέπει να καλλιεργήσουν όλοι, αυτή θα ήταν η περιέργεια. Όποια και αν είναι η ηλικία ή ο κλάδος σας, η υιοθέτηση μιας νοοτροπίας συνεχούς μάθησης, είναι κρίσιμη για να ευδοκιμήσετε στον εργασιακό χώρο του αύριο. Η περιέργεια και η συνεχής μάθηση θα σας βοηθήσει να παραμείνετε ευέλικτοι και να προσαρμοστείτε στις αλλαγές, καθώς και θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε σε εγρήγορση τις δεξιότητές σας, ώστε να μπορείτε να παρακολουθήσετε τις σημαντικές αλλαγές που συμβαίνουν σήμερα. Θέλετε να παραμείνετε χρήσιμοι στους εργοδότες σας και να δώσετε στον εαυτό σας την καλύτερη ευκαιρία να χτισετε μια ευτυχισμένη, ικανοποιητική ζωή; Υιοθετήστε μια αναπτυξιακή νοοτροπία και εκκινήστε την επιθυμία σας να μάθετε.

Του Bernard Marr

Η δεύτερη θέση της Ελλάδας στην Ολυμπιάδα ρομποτικής που έγινε στο Ντόρτμουντ με τη συμμετοχή 365 ομάδων από 73 χώρες και η ανάδειξη της σε πανευρωπαϊκή δύναμη προκάλεσε αίσθηση στην παγκόσμια κοινότητα αλλά και μία μεγάλη απορία: Πως είναι δυνατόν από το προβληματικό εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας να βγαίνουν παιδιά θαύματα που εντυπωσιάζουν ακόμα και τους γκουρού της παγκόσμιας κοινότητας; 

«Δεν είναι τίποτα τυχαίο»

Βασικό ρόλο έχει διαδραματίσει ο μη κερδοσκοπικός Οργανισμός Εκπαιδευτικής Ρομποτικής και Επιστήμης WRO Hellas είναι ο κύριος φορέας διεξαγωγής διαγωνισμών εκπαιδευτικής ρομποτικής στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Ο ιδρυτής της WRO Hellas και φυσικός Ιωάννης Σομαλακίδης μίλησε στο ethnos.gr για το φαινόμενο των άθλων και των μεγάλων διακρίσεων που πετυχαίνουν οι Έλληνίδες μαθήτριες και οι Έλληνες μαθητές: «Δεν είναι τίποτα τυχαίο. Από τη σεζόν 2007-08 που ξεκινήσαμε έχουμε κάνει σκληρή δουλειά μέσα από την WRO Hellas που είναι και ο επίσημος φορέας διοργάνωσης της Ολυμπιάδας Εκπαιδευτικής Ρομποτικής WR για την Ελλάδα, μέσα από την οποία αναδεικνύονται κάθε χρόνο οι ομάδες που εκπροσωπούν τη χώρα μας στον παγκόσμιο τελικό της World Robot Olympiad. Παιδιά από δημόσια αλλά και ιδιωτικά σχολεία σε κάθε γνωιά της Ελλάδας έχουν καταφέρει άθλους και έχουν φέρει την χώρα μας στο προσκήνιο των εξελίξεων. Κάθε χρόνο κάνουμε δωρεάν σεμινάρια σε 1000 εκπαιδευτικούς. Ετσι προχωράμε και διαδίδουμε τη γνώση. Τα παιδιά αλλάζουν, εξελίσσονται μέσα στην επιστημονική κοινότητα και παράλληλα οι προπονητές μας δουλεύουν με μοναδικό σκοπό να διαδώσουν αυτή τη γνώση».

Τεράστιες είναι οι ελληνικές διακρίσεις στην παγκόσμια κοινότητα ρομποτικής

«Πρωτοπόρος η Ελλάδα στη ρομποτική»

Ενδιαφέρον έχει η τοποθέτηση του Ιωάννη Σομαλακίδη για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας στη ρομποτική: «Στην Ελλάδα γίνονται άλματα σε αυτόν τον τομέα. Είμαστε πρωτοπόροι σε όλη την Ευρώπη. Η ρομποτική βρίσκει παντού εφαρμογές. Από την ιατρική μέχρι την γεωργία. Τα παιδιά μας έχουν πετύχει άθλους τα τελευταία χρόνια και κάθε χρόνο όλο και γιγαντώνεται και εξελίσσεται μαζί με τις μεγάλες ταχύτητες εξέλιξης της τεχνολογίας. Για αυτό έχει μεγάλη σημασία το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να ακολουθήσει την εξέλιξη, να συνεργαστεί αρμονικά με τους φορείς που έχουν την τεχνογνωσία και να παραχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Το λάθος και η επιπλέον διδασκαλία

«Θα είναι λάθος εάν επιχειρήσει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να εντάξει τη ρομποτική μέσα στις ώρες διδασκαλίας. Δεν θα το πετύχει διότι μέχρι να το σχεδιάσει και να εξοπλιστεί θα έχει χαθεί χρόνος και χρήμα και κυρίως θα χαθεί η εξέλιξη της τεχνολογίας. Πρέπει να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία των ανθρώπων που έχουν δουλέψει πάνω σε αυτόν τον τομέα και η επιτυχία θα είναι σίγουρη. Ολα αυτά πρέπει να γίνονται μετά το πέρας των προγραμματισμένων ωρών διδασκαλίας».

«Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω»

Ο Σομαλακίδης είναι απογοητευμένος από τους αργούς ρυθμούς που κινείται η Ευρώπη πάνω στον τομέα της ρομποτικής: «Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω. Ξεκάθαρα. Θα πρέπει να ακολουθήσει τις εξελίξεις. Έχει μείνει πίσω σε σύγκριση με την Ασία. Φωτεινή εξαίρεση είναι το Ισραήλ που ακολουθεί ένα πρωτοπορειακό πρόγραμμα και πραγματικά έχει φοβερά αποτελέσματα. Αλλά και εμείς είμαστε σε άριστο σημείο. Είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη και αυτή τη δυναμική πρέπει να την αξιοποιήσουμε και να την εντατικοποιήσουμε και για τις επόμενες γενιές. Κανένα παιδί που συμμετέχει σε αυτά τα προγράμματα δεν χάνεται. Όλα προχωρούν και έχουν βέβαιο μέλλον».

Η ελληνική ντριμ τιμ από την Πάτρα

Η ελληνική ντριμ τιμ που αγωνίστηκε στην Ολυμπιάδα του Ντόρτμουντ είχε 8 ομάδες και 40μελη αποστολή. 

Η ομάδα που έκανε τη μεγάλη υπέρβαση ήταν η Robocores από την Πάτρα και αποτελείται από την Αλίκη Ράγκου - πρωτοετή φοιτήτρια Χημικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών - τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη, μαθητή 3ης Λυκείου στο Πρότυπο Γενικό Λύκειο Πατρών, τον Γιάννη Ράγκο - μαθητή 1ης Λυκείου στο 13ο ΓΕΛ Πατρών - και τον προπονητή τους, Σπύρο Τσουκαλά, που ασχολείται με τις startups.

Επανάσταση για τους τυφλούς μαθητές

Η Robocores κατέκτησε τη δεύτερη θέση ανάμεσα σε 34 ομάδες από όλο τον κόσμο καθώς με το σύστημα Pop2See Smart Class κατάφεραν να μετατρέψουν τα μηνύματα που γράφει ο καθηγητής στον πίνακα σε γραφή Μπράιγ ώστε να διευκολύνονται οι μαθητές με προβλήματα όρασης ώστε να παρακολουθούν το πρόγραμμα των γενικών σχολείων και των πανεπιστημίων, καταγράφοντας και υπαγορεύοντας σημειώσεις, διαβάζοντας κείμενα από τον πίνακα ή τα βιβλία. «Αντιμετωπίσαμε αρκετά τεχνικά προβλήματα της τελευταίας στιγμής τα οποία επιλύθηκαν, προκειμένου το σύστημά μας να μπορεί να παρουσιαστεί πλήρες ενώπιον των κριτών», σημείωσαν η Αλίκη Ράγκου, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Γιάννης Ράγκος.

Η Μαρίνα τεστάρισε τις επιδόσεις τους

Η Μαρίνα Τριανταφυλλίδη, που συνόδευσε την αποστολή στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής, ήταν από τους πρώτους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν το σύστημα της ομάδας. Έχοντας αντιμετωπίσει προβλήματα ως μαθήτρια με απώλεια όρασης, η συμβολή της στην εξέλιξη των συσκευών της ομάδας ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς μπορούσε να αναδείξει τις πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν.

Ρομποτάκια μετάφεραν κύβους

Τεράστια ήταν η επιτυχία της ομάδας των μαθητών από το Λύκειο της Λάρισας καθώς στην κατηγορία robo missions κατασκεύασαν ρομποτάκια για μεταφορά κύβων σε προκαθορισμένο πλαίσιο πάνω σε τραπέζι και πήραν την 9η θέση.

Το πιο καθαρό start up

«Ασύλληπτη» επιτυχία χαρακτήρισε ο Ιωάννης Σομαλακίδης και την 5η θέση μαθητών Λυκείου ιδιωτικού σχολείου της Αθήνας για τους κάδους ανακύκλωσης καθώς κατασκεύσαν αισθητήρες που αναγνωρίζουν εάν ο πολίτης χρησιμοποιεί τους κάδους. «Δεν πήραν μόνο μία υψηλή διάκριση αλλά και ένα βραβείο για start up καθώς αναμένεται να υιοθετηθεί από μεγάλη εταιρία», πρόσθεσε ο Σομαλακίδης.

Από τις πιο επιτυχημένες παρουσίες είχε η Ελλάδα στην Ολυμπιάδα της Γερμανίας

Aπό τη Χαλκίδα χωρίς οδηγό

Κορυφαίο πλασάρισμα πήρε και ομάδα από Λύκειο της Χαλκίδας που κατάφερε να οδηγήσει ρομποτικά αυτοκίνητο μέσα σε πίστα με εμπόδια χωρίς φυσικά οδηγό. Το χρυσό μετάλλιο πήρε η ομάδα της Ταϊβάν με χρόνο 35 δευτερόλεπτα ενώ η ελληνική ομάδα έκανε 42΄΄ που ήταν από τις κορυφαίες επιδόσεις και χάρισε στην ελληνική ομάδα την 5η θέση.

Η ομάδα από τη Χαλκίδα

Ρομποτικό τένις

Πολύ καλή παρουσία με 11η θέση είχε η ομάδα μαθητών από Λύκειο της Καλαμάτας που διαγωνίσθηκε σε ρομποτικό τένις και πιο συγκεκριμένα σε μικρούς παίκτες ρομπότ που με ειδικούς αισθητήρες μπορούσαν να παίξουν τένις.

Δυνατές ήταν οι ελληνικές παρουσίες

Ραντεβού στον Παναμά

Η Ολυμπιάδα του 2023 θα γίνει στον Παναμά και όπως είπε ο Ιωάννης Σομαλακίδης μέχρι το τέλος του έτους θα βγουν οι θεματικές που θα διαγωνιστούν οι μαθητές. «Επειδή ο Παναμάς βρέχεται από τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό εκτιμώ πως το στοιχείο του νερού θα παίξει πρωταγωνιστικό στις εφαρμογές που θα ζητηθούν. Και σε αυτόν τον τομέα πιστεύω η νέα γενιά Ελλήνων μαθητών και οι καθηγητές τους θα ετοιμάσουν μεγάλα πράγματα και θα εντυπωσιάσουν. Και οι επόμενες γενιές θα καθιερώσουν την Ελλάδα ως παγκόσμια και ευρωπαϊκή υπερδύναμη στη ρομποτική». 

Κώστας Ασημακόπουλος

Ελεύθερο Ρεπορτάζ

Η συνήθεια είναι ένα καλώδιο, υφαίνουμε ένα κομμάτι της κλωστής της κάθε μέρα και στο τέλος δεν μπορούμε να την κόψουμε. Σοφία Αντερά, Ουρανία Μπούγα. Horace Mann American Educator 1796-1859

Οι «Συνήθειες του Μυαλού» είναι 16 συμπεριφορές, που χαρακτηρίζουν έξυπνους και διακεκριμένους ανθρώπους. Εκπαιδευτικοί ερευνητές, υπό την καθοδήγηση του Arthur L. Costa, όρισαν τις «Συνήθειες του Μυαλού» ως δεξιότητες που σχετίζονται άμεσα με τη ζωή και είναι απαραίτητες για την επίλυση προβλημάτων και την αποτελεσματική συμμετοχή στην κοινωνία.

Προάγουν το στρατηγικό συλλογισμό, την οξυδέρκεια και διορατικότητα, την επιμονή και αποφασιστικότητα, τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων. Η κατανόηση και η εφαρμογή των 16 «Συνηθειών του Μυαλού» παρέχουν στα άτομα ικανότητες για να αντιμετωπίσουν καθημερινές καταστάσεις της ζωής, να ανταποκριθούν σε κοινωνικές περιστάσεις και να κινηθούν με τρόπο που θα φέρει θετικά αποτελέσματα σε κάθε προσπάθεια τους (Arthur L. Costa and Bena Kallick, 2000).

Στο σχολείο της Gottsunda (στη Σουηδία) οι Συνήθειες του Μυαλού είναι μια προσφιλής μέθοδος στους μαθητές/τριες. Τα παιδιά, όπως και κάθε άνθρωπος, δοκιμάζοντας τις διάφορες συνήθειες, εντοπίζουν εκείνη που είτε υποσυνείδητα εφάρμοζαν ως τώρα, είτε ταιριάζει στον τρόπο σκέψης και λήψης αποφάσεών τους.

Επιπροσθέτως, γνωρίζοντας 16 συνήθειες αναπτύσσουν εφεδρικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, για να αντιμετωπίζουν προβλήματα, διλήμματα και καταστάσεις που απαιτούν αποφάσεις.

Μέσα από τις 16 «Συνήθειες του Μυαλού» και τη διδασκαλία τους στο σχολείο της Gottsunda οι εκπαιδευτικοί προσδοκούν να εφοδιάσουν τους μαθητές/τριες με στρατηγικές που έχουν αποδειχθεί βοηθητικές και να ενισχύσουν την ανάπτυξη ικανοτήτων που θα τους θα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στην προσαρμογή τους στο κοινωνικό σύνολο.

Συνοπτικά οι 16 «Συνήθειες του Μυαλού» είναι οι εξής:

1. Επιμονή: Η έννοια της επιμονής προσεγγίζεται ως την ικανότητα παραμονής σε μια προβληματική κατάσταση και την εφαρμογή διαφόρων στρατηγικών μέχρι την επίτευξη της επίλυσης της. Συχνά οι μαθητές/τριες σταματούν την προσπάθεια καθώς θεωρούν ότι «δεν μπορούν να το κάνουν». Η επιμονή επιφέρει την δοκιμαστική εφαρμογή και άλλων στρατηγικών μέχρι την επίλυση. Επίσης, ενισχύει την ικανότητα ανάλυσης μια κατάστασης και την ανάπτυξη μιας δομής για την αντιμετώπιση της.

2. Διαχείριση παρορμητικότητας: Είναι με άλλα λόγια η σκέψη πριν τη δράση, η κατανόηση του προβλήματος, των δεδομένων και των κατευθύνσεων που αυτό μπορεί να πάρει. Η συλλογή πληροφοριών και η δημιουργία πλάνου δράσης είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η συνήθεια. Όσο αφορά τους μαθητές/τριες τους δίνει το χρόνο να προσεγγίσουν τις εναλλακτικές επιλογές, να κρίνουν και να οργανωθούν. Προάγει την κατανόηση της κατάστασης πριν την αναζήτηση της λύσης της.

3. Ακρόαση με κατανόηση και ενσυναίσθηση: Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η ακρόαση με κατανόηση και ενσυναίσθηση αποτελεί χαρακτηριστικό των πολύ έξυπνων ανθρώπων. Η συγκεκριμένη συνήθεια συνδυάζει την ακρόαση των όσων ο ομιλητής λέει και την κατανόηση των αιτίων, για τα οποία αυτά ειπώθηκαν, καθώς και των ιδεών που συνειδητά ή υποσυνείδητα ο ομιλητής προσπαθεί να μεταδώσει. Είναι αυτό που ο Piaget ονομάζει «ξεπέρασμα του εγωκεντρισμού» (overcoming ego-centrism) και αναπτύσσει στα παιδιά την κριτική σκέψη, μειώνει την επίδραση των προκαταλήψεων και στερεοτύπων, ενισχύει την βαθύτερη και πληρέστερη γνώση του υπό συζήτηση θέματος και δίνει σαφή εικόνα των απόψεων και του τρόπου σκέψης του ομιλητή. Η συνήθεια αυτή μπορεί να καταστήσει οποιαδήποτε συζήτηση εκπαιδευτική διαδικασία και την εκπαιδευτική διαδικασία πολύ πιο αποτελεσματική.

4. Ευέλικτη σκέψη: Η προσαρμοστικότητα της σκέψης και η πλαστικότητα του ανθρώπινου μυαλού είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του είδους μας. Στη συνήθεια αυτή ανήκει και η ταυτόχρονη επεξεργασία πληροφοριών αλλά και η αλλαγή της πορείας της σκέψης, όταν προκύπτουν νέα δεδομένα. Δυστυχώς, πολλοί μαθητές/τριες δυσκολεύονται να προσεγγίσουν ένα θέμα από διαφορετική προοπτική ή να κατανοήσουν και να δεχτούν την ύπαρξη και χρησιμότητα μιας εναλλακτικής. Παρόλα αυτά η ικανότητα να αφήνουμε την υποκειμενικότητα μας και να βλέπουμε τα πράγματα από διαφορετική οπτική, αυτό που ο Piaget ονομάζει allocentrism, είναι απαραίτητη για την καθημερινή μας ζωή και αυξάνει τις πιθανότητες κατάληξης σε θετικό αποτέλεσμα

5. Σκέψη για τη σκέψη (μεταγνώση): Πρόκειται για μια εσωτερική συζήτηση, μια ανασκόπηση της πορείας μέσω της οποίας έφτασε κάποιος σε κάποιο συμπέρασμα, έλυσε ένα πρόβλημα ή πήρε μια απόφαση. Η ανασκόπηση αυτή συνήθως συνοδεύεται από κριτική αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμό της διαδικασίας που ακολουθήθηκε ώστε να χρησιμοποιηθεί ανανεωμένη και πιο αποτελεσματική την επόμενη φορά. Η συνήθεια αυτή συμπεριλαμβάνει την γνώση των συναισθημάτων και των ιδεών αλλά και την πρόβλεψη των επιπτώσεων αυτών σε μια κατάσταση ή απόφαση. Ο σχεδιασμός και η αξιολόγηση μια στρατηγικής, ο καθορισμός των βημάτων και των στοιχείων που αυτός χρειάζεται για αν είναι αποτελεσματικός φαίνεται πως είναι μια διαδικασία που ακόμα και ενήλικες δεν έχουν πετύχει (Whimbey, A. and Whimbey L. S. (1975). New York: Lawrence Erlbaum, Associates). Για τους μαθητές/τριες όμως οι μεταγνωστική σκέψη είναι απαραίτητη καθώς ενισχύουν την ανάπτυξη της αυτογνωσίας και εφαρμογής της κατάλληλης στρατηγικής και αντιστρόφως.

6. Προσπάθεια για ακρίβεια: Η προσπάθεια για ακρίβεια και τελειότητα συχνά ωθεί τους ανθρώπους σε έλεγχο, αξιολόγηση και αλλαγή προς το καλύτερο. Για αυτό το λόγο και είναι σημαντική ικανότητα για τους μαθητές/τριες. Μεταφέρει το ενδιαφέρον από την εκτέλεση μιας εργασίας στην δημιουργία κάτι ολοκληρωμένου και συντελεί σε καλύτερα αποτελέσματα και πιο επίμονους ανθρώπους, με υψηλότερους στόχους.

7. Διερώτηση: Η επιλογή του κατάλληλου ερωτήματος αποτελεί συνήθη δυσκολία τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Ο διαχωρισμός των δεδομένων και των στοιχείων που λείπουν και η διατύπωση του σωστού ερωτήματος που θα οδηγήσει στα στοιχεία αυτά είναι ο ορισμός της συνήθειας της διερώτησης. Τα παιδιά σπανίως μπαίνουν στη διαδικασία αυτή και για αυτό καταλήγουν να αναζητούν στοιχεία που δεν χρειάζονται. Η κατάκτηση της συνήθειας αυτής είναι η αρχή για το σχεδιασμό πορείας προς την επίλυση ενός προβλήματος.

8. Εφαρμογή προϋπάρχουσας γνώση σε νέες καταστάσεις: Η συνήθεια αυτή περιλαμβάνει την αναζήτηση προηγούμενης γνώσης, την αξιολόγηση της ως χρήσιμή ή μη στη συγκεκριμένη περίσταση και έπειτα την εφαρμογή της. Δυστυχώς πολλοί μαθητές/τριες συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα και καταστάσεις σαν να είναι η πρώτη φορά αν και προσφάτους έχουν ασχοληθεί με σχεδόν ίδια. Η ικανότητα να μάθουν από προηγούμενες εμπειρίες και να ξαναχρησιμοποιήσουν τη γνώση αυτή είναι βασική μέθοδος ανάπτυξης τόσο στη σχολείο όσο και στην καθημερινότητα.

9. Σκέψη και επικοινωνία με σαφήνεια και ακρίβεια: Πρόκειται για την ικανότητα να εκφράζεται κάποιος με σαφήνεια, χρησιμοποιώντας δόκιμους όρους, παραδείγματα και δίνοντας εξηγήσεις όπου αυτό χρειάζεται. Τόσο στο γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο η αποφυγή γενικεύσεων, διαστρεβλώσεων και παραλείψεων χαρακτηρίζει μια καθαρή σκέψη η οποία είναι αποτέλεσμα ολοκληρωμένης άποψης, που έχει υποστεί κριτική επεξεργασία. Η απουσία ακρίβειας στο λόγο των μαθητών/τριών είναι ένδειξη επιφανειακής κατανόησης και απόψεων χωρίς βάσεις.

10. Συλλογή δεδομένων με όλες τις αισθήσεις: Οι περισσότερες πληροφορίες που συλλέγουμε προέρχονται από τις αισθήσεις και είναι αυτές που κινητοποιούν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Δυστυχώς πολλοί μαθητές/τριες αρκούνται σε περιγραφές και δεν τολμούν να «δοκιμάσουν με τις αισθήσεις», να συμμετάσχουν σε καταστάσεις, γεγονός που περιορίζει κατά πολύ τα ερεθίσματα τους.

11. Δημιουργία, φαντασία, καινοτομία: Η δημιουργικότητα δεν βρίσκεται στα γονίδια. Είναι μια διαρκής προσπάθεια για βελτίωση, εύρεση εναλλακτικής και μια άρνηση συμβιβασμού με την αποτυχία. Οι δημιουργικοί άνθρωποι συνήθως έχουν εσωτερικά κίνητρα και ανοιχτούς ορίζοντες, καθώς αφήνουν τα έργα τους ανοιχτά σε κριτικές των άλλων.

12. Αντιμετωπίζοντας καταστάσεις με δέος και ενδιαφέρον: Το ενδιαφέρον για τον κόσμο γύρω μας αποτελεί το αρχικό κίνητρο για την γνώση και το «κυνήγι» της. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας είναι «κλειστοί» στο ζήτημα της περαιτέρω μάθησης και θεωρούν συχνά τη γνώση άχρηστη. Η πιο χρήσιμη όμως γνώση προέρχεται με προσωπική αναζήτηση σε θέματα που προκαλούν δέος και ενδιαφέρον και η αναζήτηση αυτή συνοδεύεται από ευχαρίστηση. Το δέος αυτό μπορεί να αποτελέσει βασικό κίνητρο στην εκπαιδευτική διαδικασία.

13. Αναλαμβάνοντας ρίσκα με υπευθυνότητα: Πρόκειται για εκείνη την πλευρά του ανθρώπινου χαρακτήρα που δύσκολα συμβιβάζεται και επιθυμεί να αλλάξει τις καταστάσεις χωρίς να φοβάται την αποτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Σαφώς τα ρίσκα αυτά πρέπει να αξίζουν και να μην γίνονται χωρίς προηγούμενη σκέψη, ενώ και η εκτίμηση των εμποδίων είναι απαραίτητη. Η ανάπτυξη μιας τέτοιας συνήθειας από πλευράς των μαθητών/τριών είναι ευεργετικής σημασίας τόσο για την κριτική τους σκέψης όσο και για τη δημιουργικότητα και τη γενικότερη επιτυχία τους.

14. Αίσθηση χιούμορ: Η αίσθηση του χιούμορ είναι γνωστή ένδειξη εξυπνάδας. Δείχνει ανθρώπους που έχουν δυνατότητα να κάνουν συσχετίσεις, προβλέψεις και να αλλάζουν τις αναλογίες για αν προκαλέσουν γέλιο. Το χιούμορ έχει θετικές επιδράσεις στην ψυχολογία των ανθρώπων, απελευθερώνει τη δημιουργικότητα και αποτελεί μέσο κοινωνικοποίησης αλλά και επικοινωνίας. Η δυνατότητα να κατανοούμε ποτέ μια κατάσταση είναι πραγματικά αστεία είναι σημαντική, ειδικά για τα παιδιά που συχνά κάνουν χιούμορ με στοιχεία όπως η διαφορετικότητα και οι δυσκολίες των άλλων. Το δημιουργικό χιούμορ αντιθέτως βοηθά να αναγνωρίζουμε τις εναλλακτικές.

15. Αμοιβαία σκέψη: Πρόκειται για την εργασία σε ομάδες, την ανάπτυξη της συνεργατικότητας και του αισθήματος της αμοιβαιότητας. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό και λειτουργεί καλύτερα και αποτελεσματικότερα, όταν συνεργάζεται με τους υπολοίπους, καθώς κανείς δεν έχει πάντα όλες εκείνες τις πληροφορίες για να κρίνει μια κατάσταση. Η συνεργασία απαιτεί δικαιολόγηση των απόψεων, εναλλαγή των οπτικών γωνιών, κατανόηση και ενσυναίσθηση, ενώ και η αποδοχή μιας απόφασης με την οποία κάποιο μέλος δεν είναι σύμφωνο αποτελεί ένα δύσκολο στοιχείο της διαδικασίας αυτής.

Παρόλα αυτά, οι μαθητές/τριες σε καταστάσεις ομαδικής εργασίας αναπτύσσουν την κοινωνικότητα τους και τον αλτρουισμό, ανταλλάσουν απόψεις, μαθαίνουν να ακούν τους άλλους και να υποχωρούν για το καλό του συνόλου, συμμορφώνονται με κανόνες και τέλος ενισχύουν τις διοικητικές τους ικανότητες. Τα παιδιά πρέπει να μυούνται στην ομαδική εργασία, διότι μια τέτοια κατάσταση έχει ποικίλα οφέλη για αυτά και είναι πολύ κοντά σε αρκετά ρεαλιστικά περιβάλλοντα εργασίας.

16. Με ανοιχτούς ορίζοντες προς τη συνεχιζόμενη μάθηση: Η συνήθεια αυτή αναδεικνύει την αξία της συνεχιζόμενης δια βίου μάθησης. Οι άνθρωποι, που την κατέχουν, είναι ανοικτοί σε νέα γνώση, περήφανοι και ταπεινοί ταυτόχρονα να παραδεχθούν ότι δεν ξέρουν κάτι. Η επιλογή νέων στόχων και η επεξεργασία ποικίλων πληροφοριών ή η εφαρμογή διαφόρων στρατηγικών χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους αυτούς. Οι μαθητές/τριες μας πρέπει να αναγνωρίζουν την αξία της συνεχιζόμενης μάθησης, η οποία θα τους καθιστά ικανούς να παραμένουν ενεργά και παραγωγικά μέλη της κοινωνίας, ειδικά στις συνεχώς αναπτυσσόμενες κοινωνίες, που ζούμε σήμερα.

(απόσπασμα από τη μελέτη περίπτωσης δύο δημοτικών σχολείων στην Σουηδία, Πτυχιακή Εργασία για το ΑΠΘ/ΠΤΔΕ)

Ο σύνδεσμος του σχολείου είναι εδώ

Η εκμάθηση ξένων γλωσσών και η εξοικείωση των παιδιών με την τεχνολογία πρωταγωνιστούν στο ημερήσιο πρόγραμμα τους με αποτέλεσμα η επιλογή του κατάλληλου Κέντρου Ξένων Γλωσσών να αποτελεί βασικό προβληματισμό για τους γονείς. 

Παρόλα αυτά, υπάρχουν τέσσερα βασικά κριτήρια επιλογής που μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς που αναζητούν τον κατάλληλο εκπαιδευτικό χώρο για τα παιδιά τους ή τους ενήλικες που ενδιαφέρονται να διευρύνουν οι ίδιοι τις γνώσεις τους, να εντοπίσουν και να επιλέξουν το σωστό συνεργάτη:

1. Ο επαγγελματισμός και η οργάνωση

Ξεκινήστε την έρευνα αγοράς αρκετά νωρίς. Αναζητήστε στο διαδίκτυο ή στη γειτονιά σας, έγκυρα και πιστοποιημένα κέντρα ξένων γλωσσών. Κάθε σύγχρονο κέντρο οφείλει να διαθέτει ιστοσελίδα με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το εκπαιδευτικό προσωπικό, τα μαθήματα, το πρόγραμμα, τη μέθοδο διδασκαλίας και τις στρατηγικές συνεργασίες που έχει δημιουργήσει με Εκπαιδευτικούς Οργανισμούς, Φορείς και Ιδρύματα.

2. Το εξειδικευμένο προσωπικό και ο χώρος

Αφού κάνετε μία πρώτη έρευνα στο διαδίκτυο, το επόμενο βήμα είναι να επισκεφθείτε το χώρο. Εκεί θα έχετε την ευκαιρία να μιλήσετε με τους υπεύθυνους, να γνωρίσετε τους διδάσκοντες και να δείτε το χώρο μαζί με τα παιδιά σας ως μία πρώτη εξοικείωση με το περιβάλλον. Δώστε έμφαση στην ποιότητα, την αισθητική και την ατμόσφαιρα, ελέγξτε αν χρησιμοποιείται σύγχρονος ψηφιακός εξοπλισμός και επιβεβαιώστε ότι τηρούνται όλα τα μέτρα προστασίας κατά του covid19.

3. Η φιλοσοφία και η εκπαιδευτική μέθοδος

Ο τρόπος προσέγγισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι υψίστης σημασίας καθώς ο εξοπλισμός και ο φιλικός χώρος ενός κέντρου δεν επαρκούν. Δώστε έμφαση στην πολυετή εμπειρία που θα είναι σε θέση να καταρτίζει εξειδικευμένα και αποδοτικά προγράμματα σπουδών για όλα τα επίπεδα και ηλικίες.

4. Οι συνολικές παρεχόμενες υπηρεσίες

Καθώς η εξέλιξη δεν σταματάει ποτέ και η ανάγκη να μαθαίνουμε όλο και περισσότερα γίνεται διαρκώς πιο έντονη, καλό θα ήταν να επιλέξετε ένα πολυχώρο εκπαίδευσης και όχι ένα απλό φροντιστήριο ξένων γλωσσών. Αν είστε γονιός, θα εξυπηρετηθείτε από την ευκολία του να επισκέπτεστε έναν μόνο χώρο για όλες τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών σας (ξένες γλώσσες, πληροφορική, ρομποτική κ.α.), σε ανθρώπους που ήδη εμπιστεύεστε ενώ αν φροντίζετε για τη δική σας επιμόρφωση, η εξοικονόμηση, χρόνου σε περιττές διαδρομές θα σας φανεί σωτήρια.

Το πρόγραμμα Code Girls του Μataroa, που πραγματοποιείται με την υποστήριξη της πρεσβείας των ΗΠΑ σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, δίνει τη δυνατότητα σε μαθήτριες να γίνουν εξπέρ στον προγραμματισμό.

Τι γνωρίζει ένα δεκάχρονο κορίτσι από γλώσσες προγραμματισμού HTML, CSS και Javascript; «Πολλά», είναι η απάντηση αν αυτό το κορίτσι συμμετέχει στο πρόγραμμα Code Girls του Μataroa, ενός μη- κερδοσκοπικού εργαστηρίου επιχειρηματικού πολιτισμού, που τα τελευταία επτά χρόνια «μυεί» μαθήτριες από όλη την Ελλάδα στον κόσμο της τεχνολογίας.

Οι μικρές μαθήτριες από την Καλαμάτα, την Κοζάνη, τα Τρίκαλα, την Πάτρα, τα Ιωάννινα, την Αλεξανδρούπολη, τη Λαμία και τη Σύρο, οι οποίες παρακολουθούν δωρεάν τα μαθήματα, εκπαιδεύονται σε γλώσσες προγραμματισμού από γυναίκες μηχανικούς και προγραμματίστριες.

Το διαδραστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθήτριες 10 έως 16 ετών και υλοποιείται με την υποστήριξη της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα. Μέσω αυτού, περισσότερα από 480 κορίτσια έχουν δεχθεί μέχρι σήμερα επαγγελματική καθοδήγηση από επιτυχημένες Ελληνίδες επαγγελματίες σε ολόκληρο τον κόσμο – από τις ΗΠΑ και την Ολλανδία, μέχρι την Ελβετία και τη Βρετανία. 

«Η νέα γενιά, έχει μία πρωτόγνωρη άνεση με τη χρήση της τεχνολογίας – από τα social media και τα video games, έως τα παιχνίδια που συνδυάζουν τη ρομποτική και τον προγραμματισμό» σημειώνει στην «Κ», ο ένας εκ των δύο συνιδρυτών του Mataraoa, Αντώνης Παπαδόπουλος και τονίζει: «Το θέμα είναι όμως πώς μπορούμε να φτιάξουμε δημιουργούς τεχνολογίας αντί για καταναλωτές της, αλλά και πώς θα μειώσουμε το χάσμα των φύλων στην τεχνολογία, το οποίο ξεκινά από το σχολείο και την οικογένεια και συνεχίζεται σε κάθε στάδιο της ζωής των κοριτσιών και των γυναικών. Τα στερεότυπα έχουν πολύ ισχυρά θεμέλια».

Ο θετικός αντίκτυπος των μαθημάτων στην καθημερινότητα των κοριτσιών αποτυπώθηκε και σε μια έρευνα που έκανε το Mataroa το 2021, εν μέσω του πρώτου lockdown. Το 65% των μαθητριών που είχαν συμμετάσχει στο πρόγραμμα, συνέχισαν να ασχολούνται ενεργά με την τεχνολογία, ενώ δεκάδες είχαν αρχίσει να σπουδάζουν σε θετικές και πολυτεχνικές σχολές. Πλέον, τέσσερις από τις εισηγήτριες στα προγράμματα είναι γυναίκες που είχαν δώσει το «παρών» στα πρώτα προγράμματα των Code Girls στην Καλαμάτα και την Κοζάνη.

«Έχουμε τη χαρά να δεχόμαστε τηλεφωνήματα από εργοδότες που μας ρωτούν για το πρόγραμμα, καθώς όλο και περισσότεροι αναζητούν βιογραφικά, πλούσια σε αυτό το πεδίο των δεξιοτήτων» τονίζει ο έτερος συνιδρυτής του Mataroa, Ιπποκράτης Παπαδημητράκος και προσθέτει: «Την ίδια στιγμή, γονείς μάς ρωτούν πότε θα επαναληφθεί το πρόγραμμα στην πόλη τους». 

Πρόσφατα, άλλο ένα πρόγραμμα, το Coding Bees, ήρθε να προστεθεί στις δράσεις του Mataroa. Δημιουργήθηκε με την υποστήριξη του Google.org, του φιλανθρωπικού βραχίονα της Google και έχει ήδη υλοποιηθεί στην Καλαμάτα, τα Τρίκαλα και το Ηράκλειο, με 175 συμμετέχουσες, ενώ ακολουθούν η Χαλκίδα, η Ξάνθη και η Κοζάνη.

Στο νέο πρόγραμμα, γυναίκες κάθε ηλικίας, ανεξάρτητα από την τεχνολογική τους εμπειρία, εξοικειώνονται με βασικά τεχνολογικά εργαλεία, π.χ τις λειτουργίες του email και των μηχανών αναζήτησης, το cloud, την ασφαλή και λειτουργική περιήγηση στο internet, κ.α.

«Θεωρούμε πως η ελληνική περιφέρεια χρειάζεται περισσότερες δράσεις που να εφοδιάζουν τη νέα γενιά με τις δεξιότητες του μέλλοντος» υπογραμμίζει ο κ. Παπαδόπουλος και καταλήγει: «Μιλάμε για παιδιά με όρεξη, πολύ ταλέντο, που θα παίξουν βασικό ρόλο στο αύριο της Ελλάδας – και το κοινωνικό και το οικονομικό».

Ακολουθώντας το παράδειγμα των δασκάλων τους

Η Παναγιώτα Ζαχαριάδη, 20 ετών, είναι σήμερα φοιτήτρια στο τρίτο έτος στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στο ΑΠΘ. Παρακολούθησε για πρώτη φορά τα μαθήματα το 2015 στην γενέθλια πόλη της, την Κοζάνη όταν ήταν 13 ετών.

«Ο μπαμπάς μου είχε διαβάσει την είδηση σε μια τοπική ιστοσελίδα» λέει στην «Κ» η Παναγιώτα και συνεχίζει να διηγείται την ιστορία της. «Το πρότεινε σε εμένα και την αδερφή μου, το συζητήσαμε και το είδαμε σαν ευκαιρία να μάθουμε κάτι εντελώς καινούργιο. Παρότι μιλάμε μόλις για επτά χρόνια πίσω, τα παιδιά δεν είχαν τόσο στενή σχέση με την τεχνολογία όσο τα σημερινά. Δεν είχαμε ούτε κινητό, ούτε tablet. Ήδη από την πρώτη μέρα, ένιωθα ότι είχαμε δημιουργήσει από το μηδέν κάτι συναρπαστικό. Είχαμε ήδη μάθει να φτιάχνουμε μια ιστοσελίδα».

Στο τέλος του προγράμματος, η Παναγιώτα, άκρως γοητευμένη με το κομμάτι του προγραμματισμού, συνέχισε να το ψάχνει. Την επόμενη χρονιά, όταν και παρακολούθησε ξανά το πρόγραμμα, οι συμμετέχουσες είχαν αυξηθεί κατά πολύ. «Στο Λύκειο, αποφάσισα πως θέλω να βάλω κι εγώ το λιθαράκι μου στη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στις γυναίκες και στην τεχνολογία», καταλήγει.

Η Μαρία Γκέκα από τα Τρίκαλα, 18 ετών σήμερα, παρακολούθησε τα σεμινάρια όταν ήταν μαθήτρια ΣΤ’ δημοτικού. «Μας είχαν μιλήσει γυναίκες σε υψηλές θέσεις στη Google και είχα ενθουσιαστεί», λέει στην «Κ» η Μαρία και θυμάται ότι αμέσως σκέφτηκε πως όταν μεγαλώσει ήθελε και εκείνη να κάνει το ίδιο. «Οι εισηγήτριες μας είπαν: “Θα τα καταφέρετε και εσείς, αφού το θέλετε”» περιγράφει η Μαρία, η οποία παρακολούθησε άλλες τρεις χρονιές το πρόγραμμα και όπως σημειώνει, κάθε φορά τα κορίτσια μάθαιναν και κάτι καινούργιο.

Φέτος, η Μαρία πέρασε πρώτη σε όλη την Ελλάδα στο Τμήμα Πληροφορικής του ΕΚΠΑ και δηλώνει έτοιμη να εργαστεί πάνω σε μεγαλύτερα πρότζεκτ με ομαδικό τρόπο, κάτι που έμαθε στα σεμινάρια του Mataroa και το οποίο της αρέσει πολύ. «Το ότι βοηθούσαμε η μια την άλλη για να φτιάξουμε τον κώδικα ήταν από τα πιο ωραία κομμάτια των μαθημάτων και το ίδιο θέλω να κάνω και όταν εργαστώ – θέλω η δουλειά μου να είναι συνεργατική και ερευνητική»

.Η Μαρία αποτέλεσε παράδειγμα και για την 50 ετών μητέρα της, καθώς, φέτος το καλοκαίρι, παρακολούθησε και εκείνη μαθήματα στο νέο πρόγραμμα Coding Bees.Όπως περιγράφει: «Την είδα να είναι τόσο ενθουσιασμένη, όπως ήμουν κι εγώ όταν έμπαινα στον νέο για εμένα και φανταστικό κόσμο της τεχνολογίας».

Πληροφορίες: www.mataroa.org

kathimerini.gr

Συγγενική και αρκετά παρόμοια με την ελληνική, είναι μία γλώσσα που οι Έλληνες μπορούν εύκολα να μάθουν και μάλιστα με τέλεια προφορά λόγω της φωνητικής της ομοιότητας με τη μητρική μας. 

Μπορεί η εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον έξω κόσμο, αλλά και το πόσο πολύ απολαμβάνουμε τα όσα μάς συμβαίνουν ενώ ταξιδεύουμε; Σίγουρα ναι. Γιατί μία ξένη γλώσσα δεν είναι άγνωστες λέξεις που σταδιακά ηχούν οικεία και φιλικά στα αυτιά μας. Είναι η στενότερη επαφή με μία ολότελα διαφορετική κουλτούρα, είναι ένας βαθύτερος τρόπος να κατανοήσουμε τη ζωή και τις ιδέες ενός λαού.

Τα ισπανικά είναι η γλώσσα που μιλούν περίπου 580 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη, άνθρωποι από πολλές διαφορετικές χώρες, ακόμα και από διαφορετικές ηπείρους, άνθρωποι με ετερόκλητες καθημερινότητες και νοοτροπίες. Η γλώσσα των ισπανικών τούς ενώνει, τους φέρνει πιο κοντά, είναι το σταθερό σημείο αναφοράς στην εγγύτητα της επικοινωνία τους. Ποτέ δεν είναι αργά να πάρουμε και εμείς την απόφαση να διδαχθούμε αυτή την εκφραστική, μελωδική γλώσσα και να τη μιλάμε στο επόμενο, ίσως, ταξίδι μας νιώθοντας πολύ πιο κοντά στους πολίτες της Μαδρίτης, της Βαρκελώνης ή ακόμα της Χιλής, της Αργεντινής, της Κόστα Ρίκα.

Οι λόγοι για να επιλέξει κανείς την Ισπανία ως τον επόμενο προορισμό ταξιδιού πάρα πολλοί. Πρόκειται για μία απερίγραπτα πλούσια από πολιτιστικής άποψης χώρα, για την ακρίβεια το τρίτο κατά σειρά κράτος στον κόσμο με τα περισσότερα Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Παράλληλα είναι και μία χώρα με πάρα πολύ έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα, με τους συναυλιακούς χώρους και τα μεγάλα θέατρα να σφύζουν από ζωή και δημιουργία, τη στιγμή που μιλάμε για ένα από τα σημαντικότερα κράτη στο πεδίο της σύγχρονης γαστρονομίας με κορυφαία εστιατόρια τα οποία έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη μοντέρνα μαγειρική.

Ένα ταξίδι στην ιστορικότατη Μαδρίτη, στην πολύχρωμη, παραθαλάσσια Βαρκελώνη ή στην «ποτισμένη» με τα αρώματα των εσπεριδοειδών Βαλένθια θα ξετυλίξει μπροστά στα μάτια σας όλη την ουσία της ισπανικής πραγματικότητας. Το να γνωρίζετε τη γλώσσα αυτού του θαυμάσιου τόπου θα σας συνδέσει με τρόπο μαγευτικό με τον νέο κόσμο στον οποίο θα έχετε μόλις εισέλθει, είναι στην πραγματικότητα το «κλειδί» για ένα ταξίδι πιο εύκολο, πιο απολαυστικό, πέρα για πέρα αξέχαστο. 

Το ενδιαφέρον των σημερινών εφήβων έχει μεταφερθεί από το να ζητάνε λίγα μετρητά για να μια πιθανή έξοδο, στη δημιουργία πολλαπλών λογαριασμών σε διάφορες, επί πληρωμή, εφαρμογές

Η εφηβεία συνδυάζεται συνήθως με ορμόνες σε έξαρση και ένα έντονο κύμα επαναστατικότητας που έχει στόχο την ανεξαρτητοποίηση του παιδιού. Τι φωνάζει αυτονομία, πιο πολύ από την οικονομική ελευθερία. Παλιότερα ένας έφηβος αρκούνταν στο να ζητάει, συχνά-πυκνά, λεφτά για να αγοράσει ρούχα, ή να οργανώσει μια έξοδο με φίλους. Η κατάσταση ωστόσο έχει γίνει πολύ πιο περίπλοκη πλέον, με το διαδίκτυο να αποτελεί την νέα απόδειξη της ελευθερίας του.

Από το να χρησιμοποιήσουν μια εφαρμογή ταξί, ή άλλου μέσου μεταφοράς, delivery, έως και εφαρμογές για αγορά ρούχων και υποδημάτων οι έφηβοι αποκτούν πολλαπλούς λογαριασμούς χρηστών στο διαδίκτυο, γεγονός που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους.

Πολλές εταιρείες, όπως η Amazon και η PayPal, έχουν ήδη εγκαινιάσει στις εφαρμογές τους λογαριασμούς για παιδιά και εφήβους, προωθώντας έναν πιο ασφαλή τρόπο να διαχειρίζονται οι νέοι, την αγοραστική τους δύναμη στο διαδίκτυο. Για τους γονείς, αυτές οι υπηρεσίες για εφήβους αποτελούν ένα είδος οικονομικής άδειας, που τους προσφέρουν νέους τρόπους παρακολούθησης της αγοραστικής διαδρομής των παιδιών τους.

Οικονομική ελευθερία και διαδίκτυο

Η οικονομική ελευθερία μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον κάθε έφηβο, αλλά σε γενικές γραμμές, αναφέρεται στην ικανότητα να κάνει κανείς επιλογές σχετικά με το πώς να ξοδεύει και να αποταμιεύει χρήματα, χωρίς οικονομικούς περιορισμούς.

Για έναν έφηβο, οικονομική ελευθερία μπορεί να σημαίνει να έχει αρκετά χρήματα για να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, όπως φαγητό, ρούχα και μετακινήσεις, χωρίς να χρειάζεται να εξαρτάται από τους γονείς, ή τους κηδεμόνες του. Μπορεί επίσης να σημαίνει να έχει αρκετά χρήματα για να ασχολείται με τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι του, όπως να πηγαίνει σε συναυλίες, να αγοράζει βιντεοπαιχνίδια, ή βιβλία, ή να συμμετέχει σε αθλητικές ή άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες.

Επιπλέον, η οικονομική ελευθερία μπορεί να σημαίνει ότι μπορούν να αποταμιεύουν χρήματα για το μέλλον, όπως για το κολέγιο ή άλλους μακροπρόθεσμους στόχους, ή ότι μπορούν να επενδύουν χρήματα σε μετοχές ή άλλα περιουσιακά στοιχεία.

Μπορεί επίσης να σημαίνει να έχουν μια αίσθηση ασφάλειας και ανεξαρτησίας όσον αφορά τη διαχείριση των οικονομικών τους. Συνολικά, οικονομική ελευθερία για έναν έφηβο σημαίνει να έχει τη δυνατότητα να κάνει επιλογές και να επιδιώκει τους στόχους του, χωρίς να περιορίζεται από την οικονομική του κατάσταση.

Το διαδίκτυο όμως φέρνει εδώ μια σημαντική αλλαγή. Με όλο και περισσότερες εταιρείες να στοχεύουν τις διαφημίσεις τους στο δυναμικό κοινό των 13-17 ετών, οι έφηβοι φαίνεται να εισχωρούν όλο και βαθύτερα στον μακρόκοσμο των επί πληρωμή εφαρμογών. Οι εφαρμογές για εφήβους είναι πιθανό να συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται, καθώς αποτελούν έναν αποδεδειγμένο τρόπο για τις εταιρείες τεχνολογίας να προσελκύουν νεότερους πελάτες και να τους διατηρούν μέχρι την ενηλικίωση.

Μαθαίνοντας την οικονομική ανεξαρτησία

Παρατηρώντας όλα τα παραπάνω μπορεί κανείς να προβληματιστεί για το πως διαχειριστεί την οικονομική αυτονομία του παιδιού του, η οποία μοιάζει πιο ανεξέλεγκτη λόγω του αχανούς κόσμου του διαδικτύου. Ωστόσο πλέον υπάρχουν πολλές εφαρμογές που έρχονται να αντικαταστήσουν τον κουμπαρά και να απαλύνουν τον φόβο των γονιών.

Ο λογαριασμός Venmo Teen Account για παράδειγμα, επιτρέπει στους κηδεμόνες να δημιουργούν ξεχωριστούς λογαριασμούς για τους εφήβους τους για να στέλνουν και να λαμβάνουν χρήματα, μαζί με μια χρεωστική κάρτα. Μέχρι πρόσφατα, ορισμένες από αυτές τις εφαρμογές δεν ήταν διαθέσιμες σε άτομα κάτω των 18 ετών, εκτός αν χρησιμοποιούσαν τους λογαριασμούς των γονέων τους.

Αντίστοιχα οι εφαρμογές επενδύσεων, πληρωμών και τραπεζικών συναλλαγών δίνουν στους γονείς ευκαιρίες να διδάξουν την οικονομική διαχείριση και υπευθυνότητα στα παιδιά τους. Η διδασκαλία αυτή σε μια εποχή που οι έφηβοι κάνουν μόνοι τους αγορές, ξεκινούν τις πρώτες τους δουλειές, ή μαθαίνουν να οδηγούν, βοηθάει ιδιαίτερα στην αντίληψη γύρω από τα οικονομικά και τη διαχείρισή τους. Ούτως, ή άλλως, αργά, ή γρήγορα, θα αναγκαστούν να επιβιώσουν μόνοι τους οικονομικά στον έξω κόσμο.

22.06.2023, protothema.gr

Με την πρώιμη παιδική ηλικία να αποτελεί την πιο κρίσιμη περίοδο στην ζωή ενός παιδιού, καθώς οι περισσότερες δεξιότητες και συμπεριφορές αναπτύσσονται κατά τη διάρκειά της, εστιάζουμε στα πέντε προσόντα που είναι απαραίτητα, σύμφωνα με τους ειδικούς, για να γίνει μελλοντικά ένας επιτυχημένος ενήλικας.

“Για να επιτευχθεί πραγματική ειρήνη στον κόσμο, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα παιδιά μας" Μαχάτμα Γκάντι. Αυτή ήταν η πεποίθηση του σοφότερου πνευματικού ηγέτη της Ινδίας, σχετικά με τις ικανότητες και αξίες που πρέπει να εμφυσήσουμε στα παιδιά ως κηδεμόνες. Η φράση αυτή κρύβει μια αλήθεια, η οποία ταξιδεύει μακρύτερα από τις πνευματικές πεποιθήσεις μας και αποδεικνύεται από τις επιστημονικές μελέτες.

Ο κομβικός ρόλος της πρώιμης διαπαιδαγώγησης

Σε ένα άρθρο της η Unicef, ο οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών που είναι υπεύθυνος για την παροχή ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας στα παιδιά παγκοσμίως, εξηγεί ότι κάθε παιδί πρέπει να υποστηρίζεται από νεαρή ηλικία ώστε να λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις, προκειμένου να γίνει ισχυρός συμμετέχων στην κοινωνία του και να οικοδομήσει ένα υγιέστερο και πιο ευήμερο μέλλον.

Ο εγκέφαλος των παιδιών χτίζεται, στιγμή προς στιγμή, καθώς αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους μάλιστα, σχηματίζονται πάνω από ένα εκατομμύριο νευρωνικές συνδέσεις κάθε δευτερόλεπτο - ένας ρυθμός που δεν επαναλαμβάνεται ποτέ ξανά, όπως εξηγούν οι επιστήμονες στο άρθρο. Ειδικότερα, το διάστημα μεταξύ της γέννησης και της ηλικίας των 3 ετών, αποτελεί μια περίοδος ταχείας ανάπτυξης του εγκεφάλου, όταν δημιουργούνται δισεκατομμύρια συνδέσεις μεταξύ των μεμονωμένων νευρώνων. Οι μηχανισμοί και οι παρεμβάσεις για την υποστήριξη αυτής της ανάπτυξης πρέπει να είναι διαθέσιμες από τη γέννηση, με τις σταθερές και ανταποκρινόμενες σχέσεις με τους γονείς και άλλους ενήλικες, καθώς και το ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον να προάγουν τη θετική ανάπτυξη των παιδιών.

Συνεπαγωγικά, πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού μπορεί να έχουν δια βίου σωματικές, κοινωνικές και συναισθηματικές επιπτώσεις, ενώ οι θετικές εμπειρίες και τα υγιή περιβάλλοντα μπορούν να προετοιμάσουν ένα μικρό παιδί για μια δυναμική και επιτυχημένη πορεία ζωής. Αντίστοιχα οι τραυματικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια αυτών των διαμορφωτικών χρόνων μπορούν να έχουν μακροχρόνιες, επιζήμιες επιπτώσεις. Συγκεκριμένα οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας, από τη γέννηση έως την ηλικία των 8 ετών, επηρεάζουν την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου, η οποία αποτελεί το θεμέλιο για όλη τη μελλοντική μάθηση, συμπεριφορά και υγεία. Ένα ισχυρό θεμέλιο βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να γίνουν αργότερα καλά λειτουργικοί ενήλικες.

Με αφορμή τα παραπάνω δεδομένα, ο ανεξάρτητος παγκόσμιος οργανισμός, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum), αποκάλυψε πρόσφατα πέντε σημαντικές δεξιότητες που θα χρειαστούν τα παιδιά στο μέλλον, έτσι ώστε να πλοηγηθούν με επιτυχία στην ενήλικη ζωή.

Οι 5 απαραίτητες δεξιότητες

Η εταιρεία μίλησε με κορυφαίους εμπειρογνώμονες σε διάφορους τομείς για να εντοπίσει ποιες θεωρούν σημαντικές δεξιότητες για τα παιδιά. Από εκεί προέκυψε η έκθεση Catalysing Education 4.0, η οποία εξηγεί αντίστοιχα με τα προαναφερθέντα, ότι η επένδυση στις δεξιότητες της παιδικής ηλικίας συμβάλλει στην ανάπτυξη των ανθρώπων σε επιτυχημένους, ολοκληρωμένους ενήλικες, συνεισφέροντας αποτελεσματικά έως και 2,54 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία.

Η πρώτη δεξιότητα είναι η δημιουργικότητα. Η εταιρεία παραγωγής παιχνιδιών, Lego, δήλωσε ότι αποτελεί μια πολύ σημαντική δεξιότητα για τα παιδιά καθώς τα βοηθάει να "λύνουν σημαντικά προβλήματα με νέους τρόπους και να σκέφτονται με φαντασία σε διάφορους τομείς".

Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι το δεύτερο σημείο, το οποίο τόνισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πρόκειται για την ικανότητα να κατέχουν νέες μορφές ψηφιακής τεχνολογίας, ιδίως το σχεδιασμό αλγορίθμων και το χειρισμό δεδομένων.

Η τρίτη δεξιότητα είναι η συνεργασία, για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι παίζει σημαντικό ρόλο ως μια ικανότητα αρμονικής συνύπαρξης με άλλους για την εκτέλεση σύνθετων εργασιών σε επαγγελματικά και μη περιβάλλοντα. Το Εθνικό Κέντρο για την Ανάπτυξη του O*Net πρόσθεσε συγκεκριμένα ότι είναι απαραίτητη η εκμάθηση της προσαρμογής των ενεργειών ενός παιδιού σε σχέση με τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων δίπλα του.

Πολίτες του κόσμου είναι ο τέταρτος χαρακτηρισμός που θα πρέπει να εμφυσήσουμε στα παιδιά μας, κυρίως γιατί αυτός κρύβει την αξία του σεβασμού για άλλους πολιτισμούς, καθώς και την προθυμία να αγκαλιάσουν τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη στο κοινωνικό σύνολο.

Η περιβαλλοντική διαφύλαξη και εποπτεία, αποτελεί το τελευταίο σημαντικό προσόν, το οποίο σχετίζεται με την κατανόηση της ευθραυστότητας των φυσικών οικοσυστημάτων και του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε μαζί τους με βιώσιμους τρόπους.

Μετά την γνωστοποίηση των παραπάνω δεξιοτήτων, η UNICEF δήλωσε ότι λιγότεροι από τους μισούς νέους στον κόσμο, βρίσκονται στο δρόμο για να αποκτήσουν αυτές τις δεξιότητες που απαιτούνται για να ευημερήσουν στην προσωπική και επαγγελματική ζωή και καθημερινότητά τους. 

Πέγκυ Μπαμπάθα - www.protothema.gr

Τα λόγια μας έχουν βαθύτατο αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση και την προσωπική ανάπτυξη ενός παιδιού. Τρυπώνουν στην καρδούλα τους και είτε μπορεί να τα πληγώσουν ανεπανόρθωτα είτε να τους δώσουν φτερά για να πετύχουν στη ζωή τους και να είναι ευτυχισμένα.

Η αυτοπεποίθηση χτίζεται στο παιδί όσο ακόμα αυτό είναι σε πολύ μικρή ηλικία και εμείς, ως γονείς, παίζουμε σημαντικό ρόλο σ' αυτό.

Τα παιδιά που γνωρίζουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους και τα έχουν καλά με τον εαυτό τους καταφέρνουν καλύτερα να διαχειρίζονται τις κρίσεις και πατούν γερά στα πόδια τους. Ενθαρρυντικές φράσεις, γεμάτες αγάπη και υποστήριξη μπορούν να λειτουργήσουν ως ισχυρό αντίδοτο στην αυτοαμφισβήτηση και τον δισταγμό. Διαβάστε ποιες είναι και ξεκινήστε να τους τις λέτε από σήμερα!

«Πιστεύω σε σένα»

Είναι σημαντικό τα παιδιά να καταλάβουν ότι πιστεύετε στις δυνάμεις και το μυαλό τους. Αυτό τους κάνει να νιώθουν ασφάλεια και αυτοπεποίθηση, ακόμα και όταν καλούνται να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις.

«Μπορείς να τα καταφέρεις»

Όταν λέτε αυτές τις λέξεις εκφράζετε ουσιαστικά την εμπιστοσύνη στην ικανότητα των παιδιών σας να λύνουν τα προβλήματά τους και να χειρίζονται μόνα τους αγχωτικές καταστάσεις.

«Τα πήγες περίφημα»

Κάθε φορά που βλέπετε το παιδί σας να κάνει μια ειλικρινή προσπάθεια επαινέστε το λέγοντας του αυτή τη φράση. Η εκτίμησή σας και η ειλικρινής υποστήριξή σας είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει στο να πάρει το μικρό σας... τα πάνω του!

«Πώς το σκέφτηκες αυτό;»

Δείξτε ενδιαφέρον και κάντε ερωτήσεις, ειδικά αν βλέπετε ότι το παιδί δυσκολεύεται! Ρωτήστε το πώς σκέφτεται ή γιατί επιλέγει να δοκιμάσει έναν συγκεκριμένο τρόπο. Το  παιδί έτσι, επικοινωνεί τη σκέψη του και μαθαίνει να υποστηρίζει τη γνώμη του.

«Είμαστε όλοι τόσο περήφανοι για σένα»

Τα παιδιά δεν χορταίνουν να ακούν αυτά τα λόγια! Η αυτοπεποίθηση είναι παιδί της αποδοχής και ο σημαντικότερος «αποδέκτης» ενός παιδιού είναι οι γονείς του. Ένα παιδί με αυτοπεποίθηση είναι ένα παιδί που πριν απ’ όλα, νιώθει τη στήριξη και την εμπιστοσύνη των δικών του ανθρώπων. 

«Δεν πειράζει να κάνεις λάθος»

Σε κανέναν δεν αρέσει να αποτυγχάνει, αλλά είναι αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής. Αυτό που έχει σημασία είναι πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις αποτυχίες. Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει αυτοπεποίθηση διδάσκοντάς το να μαθαίνει από τα λάθη του και να βλέπει τις αποτυχίες ως ευκαιρίες για ανάπτυξη. Όταν κάνει ένα λάθος, βοηθήστε το να καταλάβει τι πήγε στραβά και πώς μπορεί να το αποτρέψει από το να ξανασυμβεί.

«Πες μου πώς νιώθεις»

Ένας άλλος σημαντικός τρόπος για να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει αυτοπεποίθηση είναι να το ενθαρρύνετε να εκφράζει τα συναισθήματά του, καθώς μόνο έτσι θα νιώσει ότι έχει τον έλεγχο και τη δύναμη σε όσα το απασχολούν.

Η ξένη γλώσσα δεν είναι απλά ένα πλεονέκτηµα στην επικοινωνία, είναι η βάση για µια σειρά από ευκαιρίες και δυνατότητες και ο τρόπος να ’χεις µπροστά σου ανοιχτούς ορίζοντες σκέψης και εξέλιξης! 

H ξένη γλώσσα οδηγεί σε καλύτερες µαθησιακές επιδόσεις συνολικά.

Υπάρχουν πλέον πολλές µελέτες που αποδεικνύουν ότι µαθητές που µαθαίνουν µια ξένη γλώσσα, τα πηγαίνουν καλύτερα στις σπουδές, στη µητρική τους γλώσσα. Στην πολιτεία της Λουιζιάννα, στην Αµερική, µελετήθηκαν 13.000 µαθητές σε δηµόσια σχολεία. Όσα µάθαιναν ξένες γλώσσες, είχαν ελαφρά καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο γενικά, ανεξάρτητα απο την κοινωνική τάξη, το οικονοµικό ή εκπαιδευτικό επίπεδο των γονιών τους. Ακόµα, αυτή η µελέτη έδειξε ότι οι µαθητές που µάθαιναν ξένη γλώσσα ήταν γενικότερα καλύτεροι στην ανάγνωση, στην κατανόηση και την επεξεργασία κειµένων.

Άρα, όσοι µαθαίνουν ξένες γλώσσες, µαθαίνουν τελικά καλύτερα και τη µητρική τους γλώσσα!

Η ξένη γλώσσα είναι µια διαρκής άσκηση στη δηµιουργικότητα

Είναι εύκολο να µιλάς στη µητρική σου γλώσσα αβίαστα, σχεδόν αυτόµατα και χωρίς να σκέφτεσαι. Αλλά το να µιλήσεις σε µια ξένη γλώσσα, να δηµιουργήσεις προτάσεις µε νόηµα σε αυτήν, απαιτεί µια συνειδητή προσπάθεια, που οξύνει το µυαλό και την σκέψη. ∆ηµοσιεύτηκε µόλις µια νέα έρευνα από τους Behzad Ghonsooly και Sara Showqi που αποδεικνύει ότι η εκµάθηση µιας ξένης γλώσσας ενισχύει τις βασικές ιδιότητες που συνθέτουν τη δηµιουργικότητα, δηλαδή: την ευφράδεια, την πρωτότυπη σκέψη, τη γνωστική ευελιξία, την ελαστικότητα της µνήµης και την ικανότητα του µυαλού  να προγραµµατίζει.

 Άρα, όσο πιο πολύ βάζεις το µυαλό σου να σκεφτεί και να µιλήσει σε µια ξένη γλώσσα, τόσο οξύνεις και εκπαιδεύεις τη σκέψη σου και τις δηµιουργικές σου ικανότητες.

Η ξένη γλώσσα αποδεδειγµένα οξύνει το µυαλό

Έχει αποδειχθεί λοιπόν, ότι η εκµάθηση µιας ξένης γλώσσας ενεργοποιεί ένα βασικό «κέντρο ελέγχου» του εγκεφάλου, εκείνο δηλαδή το κέντρο που διαχειρίζεται τις γνωστικές λειτουργίες. Η δεύτερη γλώσσα, ενεργοποιεί και ασκεί το κέντρο αυτό, κάνοντάς το, πιο αποτελεσµατικό. ΄Εγινε µια µελέτη από την ∆ρ. Ellen Bialystok του Πανεπιστηµίου York του Καναδά, σε ηλικιωµένους που έπασχαν από Alzheimer. Η ερευνήτρια διαπίστωσε ότι οι ασθενείς που µιλούσαν περισσότερες γλώσσες, νόσησαν κατά µέσα όρο, τέσσερα µε πέντε χρόνια αργότερα, από αυτούς που δεν µιλούσαν καµία ξένη γλώσσα. Η ∆ρ Bialystok έχει βγάλει αντίστοιχα συµπεράσµατα και για την παιδική ηλικία. Παιδιά που µαθαίνουν ξένες γλώσσες, κατακτούν γνωστική ωριµότητα, νωρίτερα απο αυτά που µένουν µόνο στη µητρική τους γλώσσα.

Άρα, η εκµάθηση της ξένης γλώσσας κρατά τον εγκέφαλο εύπλαστο, ευλύγιστο και συνεισφέρει στο να µένει υγιής ο εγκέφαλος επί µακρότερο.

Η ξένη γλώσσα οδηγεί σε καλύτερες αποφάσεις

Τι σχέση έχει η ξένη γλώσσα, θα αναρωτιόταν κανείς, µε τις αποφάσεις; Κι όµως, αποδείχθηκε ότι όταν ένας άνθρωπος σκέφτεται σε ξένη γλώσσα, αξιολογεί, εξετάζει ένα θέµα πιο προσεκτικά, πιο εστιασµένα και πιο αναλυτικά από ότι θα έκανε στη δική του µητρική γλώσσα. Ο ∆ρ Boaz Keysar του Πανεπιστηµίου του Σικάγο, λέει τα εξής: «θα περίµενε κανείς ότι η διαδικασία απόφασης, πάνω σε ένα θέµα που προβληµατίζει, δεν θα άλλαζε ανάλογα µε το τι γλώσσα µιλά κανείς. Κι όµως, εκτεταµένες µελέτες µας έδειξαν ότι όταν κάποιος σκέφτεται αυτό που τον προβληµατίζει, όχι στη µητρική του, αλλά στη δεύτερη γλώσσα που έχει µάθει, λειτουργεί πιο ψύχραιµα, πιο εστιασµένα και πιο ορθολογικά.» Η εξήγηση είναι, ότι όταν οι άνθρωποι µιλούν σε µια ξένη γλώσσα, λειτουργούν χωρίς τους αυτοµατισµούς σκέψης που υιοθετούν στη µητρική τους γλώσσα, µε αποτέλεσµα να σκέφτονται πιο ψύχραιµα.

Άρα, την επόµενη φορά που θα χρειαστεί να πάρεις µια σοβαρή απόφαση, θα βοηθήσεις τον εαυτό σου εάν την σκεφτείς στη δεύτερη γλώσσα σου. Σκεπτόµενος στη δεύτερη γλώσσα, σκέφτεσαι πιο ψύχραιµα και πιο εστιασµένα.

H ξένη γλώσσα οδηγεί σε καλύτερες επαγγελµατικές προοπτικές

Παντού στον κόσµο, η γνώση της ξένης γλώσσας και συχνά και της δεύτερης και της τρίτης ξένης γλώσσας, αποτελεί εφόδιο που εξασφαλίζει καλύτερες δυνατότητες καριέρας και µάλιστα στις αναπτυσσόµενες χώρες, η απαίτηση της ξένης γλώσσας οδηγεί σε µεγάλες επαγγελµατικές διαφορές. Σύµφωνα µε τη µελέτη των Azam, Chin και Prakash, στην Ινδία οι εργαζόµενοι που µιλούν πολύ καλά αγγλικά, παίρνουν κατά µέσο όρο 34% υψηλότερους µισθούς κι όσοι µιλάνε καλούτσικα τα αγγλικά, παίρνουν κατά 13% υψηλότερους µισθούς από αυτούς που δεν µιλάνε καθόλου αγγλικά. Φυσικά, η δεύτερη γλώσσα συνδέεται µε ένα γενικότερα υψηλό επίπεδο γνώσεων και εκπαίδευσης.

Άρα, µαθαίνοντας µια δεύτερη γλώσσα, δίνεις στον εαυτό σου εφόδια καλύτερης επαγγελµατικής αποκατάστασης.

Επαγγελµατικές ευκαιρίες

Παράλληλα, η παγκοσµιοποίηση και το διαδίκτυο, διευρύνουν απέραντα τις επαγγελµατικές ευκαιρίες και εντός και εκτός Ελλάδος. Η γνώση της ξένης γλώσσας είναι απόλυτη προϋπόθεση για να µπορεί κανείς να αξιοποιεί τις αναδυόµενες ευκαιρίες, σε οικονοµίες και χώρες που είναι πια ιδιαίτερα προσβάσιµες σε µας, µέσω internet.

H Ελένη λέει: «αποφάσισα, παίρνοντας το πτυχίο µου, να δουλέψω στο εξωτερικό για κάποιο διάστηµα, για να µπορέσω να φτιάξω ένα καλό βιογραφικό και να µπορέσω µετά κάποια στιγµή να επιστρέψω στην Ελλάδα. Έστειλα τα βιογραφικά µου µέσω internet και ήταν πολύ ενδιαφέρον το ότι έκανα συνέντευξη µε τουλάχιστον τέσσερις εταιρίες µέσω Skype. Μιλήσαµε στα αγγλικά, µε ρώτησαν αρκετά πράγµατα και χαίροµαι που µπορούσα να έχω άνεση στη γλώσσα, αφού στο Κέντρο Ξένων Γλωσσών που φοίτησα, κάναµε πολλές δραστηριότητες για προφορική εξάσκηση. Εν τέλει, µε προσέλαβε μια εταιρία στη Σκωτία, στη Γλασκώβη, µετά απο τρεις τέτοιες συνεντεύξεις  στο Skype.

Έτσι λοιπόν, ας πάψουµε να θεωρούµε τα αγγλικά, ή τα γαλλικά, ή τα γερµανικά που µαθαίνουν τα παιδιά µας ως ΞΕΝΕΣ γλώσσες. Στην πραγµατικότητα µιλάµε για τη δεύτερη γλώσσα του παιδιού… την απαραίτητη δεύτερη γλώσσα που ανοίγει τα µάτια και τα αυτιά του, οξύνει το µυαλό και τη δημιουργικότητά του κι ανοίγει τους ορίζοντές του!

Αγνή Μαριακάκη, Ψυχολόγος-Ερευνήτρια

Σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης και διδασκαλίας σε ομαδικό περιβάλλον συνεργατικής μάθησης όπως είναι τα σχολεία ξένης γλώσσας (Κέντρα Ξένων Γλωσσών)

Δοκιμασμένο  πρόγραμμα σπουδών

Το σχολείο ξένης γλώσσας ακολουθεί ένα αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και μελέτης. Θα καλύψει την ύλη που πρέπει και αν το παιδί έχει κενά ή δεν την προφταίνει αυτή την ύλη, το σχολείο θα φροντίσει να καλύψει τα κενά του. Δεν θα προσαρμοστεί το σχολείο στο ρυθμό του παιδιού, όπως κάνει το ιδιαίτερο, αλλά θα προσφέρει στο παιδί την δυνατότητα να προχωρήσει αφομοιώνοντας όσο καλύτερα γίνεται και να μην μείνει πίσω.

Σύγχρονη μεθοδολογία μάθησης

Υπάρχουν επιστημονικές μεθοδολογίες που διαρκώς εκσυγχρονίζονται ως προς το πώς το παιδί θα μάθει τη γλώσσα. Όλα αυτά απαιτείται να μαθαίνονται με σύγχρονους τρόπους που διευκολύνουν το παιδί και κάνουν τη μάθηση ευχάριστη και εύκολη.

Eνημέρωση

Όταν όλα στη ζωή εξελίσσονται, η διδασκαλία της γλώσσας δεν παραμένει κάτι στατικό. Εξελίσσεται, αντιθέτως, διαρκώς, με καινούρια βιβλία, νέες προσεγγίσεις, καινούριο εξοπλισμό, με τη βοήθεια του ίντερνετ, με online εφόδια. Όλη αυτή η ενημέρωση είναι στα χέρια των δασκάλων σε ένα οργανωμένο σχολείο, αλλά σπάνια μπορεί ένας καθηγητής ατομικά, να έχει αυτό το επίπεδο επαγγελματισμού.

Πειθαρχία

Πολλοί γονείς νομίζουν ότι το παιδί θα πειθαρχήσει όταν βρίσκεται ένας προς έναν μαζί με έναν δάσκαλο γλώσσας. Πόσο μεγάλο λάθος είναι αυτό! Στο Λύκειο, στο Πανεπιστήμιο θα κάνει ιδιαίτερο; Ή στο μεταπτυχιακό μετά; Το παιδί πρέπει να μάθει να πειθαρχεί μόνο του, αλλά δουλεύοντας και μαθαίνοντας σε ένα σύνολο. Πρέπει να αισθάνεται μέλος της ομάδας, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να ξέρει τι πρέπει να κάνει μόνος του. Στο μάθημα το παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση, πίστη στον εαυτό του,

όρεξη να τα καταφέρει, κι εκεί η ενθάρρυνση των γονιών και τα κοινά βιώματα της ομάδας είναι πολύ σημαντικά. Τα παιδιά μοιράζονται τις έγνοιες τους και χωρίς καν να το καταλαβαίνουν ζουν την άμιλλα που τα σπρώχνει μπροστά.

Ομαδικότητα

Η ομαδικότητα είναι ένα εξαιρετικό μαθησιακό εργαλείο.

Το παιδί παρακινείται απο τους υπόλοιπους μαθητές. Βάζει στόχους βλέποντας αυτούς που ήδη έχουν προχωρήσει, αλλά ξέρει ότι υπάρχουν κι άλλοι που ακολουθούν, άρα δεν απογοητεύεται. Επιπλέον, η ομαδικότητα του προσφέρει ευχαρίστηση, ενδιαφέρον. Μαθαίνει καλύτερα το παιδί όταν μαθαίνει σε ένα φιλικό περιβάλλον, με συνομήλικους.

Επικοινωνία

Η ξένη γλώσσα είναι κάτι ζωντανό. Δεν το μαθαίνει κανείς απλά για να βρίσκεται, αλλά για να το χρησιμοποιεί, για να αποτελεί εφόδιο στο μέλλον, στο επάγγελμα, στις σχέσεις, στην ενημέρωση, στη δια βίου μάθηση.

Στο σχολείο ξένης γλώσσας το παιδί επικοινωνεί, κουβεντιάζει, εκφράζεται στην ξένη γλώσσα, με πολλούς τρόπους. Εκτίθεται σε πάρα πολλά ερεθίσματα της ξένης γλώσσας. Στο μικρόκοσμο της τάξης, το παιδί βιώνει αληθινές συνθήκες μάθησης και εξάσκησης της ξένης γλώσσας.

Συνεργασία

Στο σχολείο ξένης γλώσσας το παιδί βρίσκεται σε ένα ομαδικό περιβάλλον, όπου δημιουργεί συναναστροφές, κάνει φιλίες, μαθαίνει τη συνεργασία. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μαθαίνει να προσεγγίζει στόχους μαζί με άλλους. Είναι κάτι που θα κάνει σε όλη την επαγγελματική ζωή του. Τα θεμέλια της ικανότητας για συνεργασία τίθενται στα παιδικά χρόνια, όπου το παιδί μέσα στην όμορφη ομάδα της τάξης των ξένων γλωσσών, καταλαβαίνει τι σημαίνει να συγκρούομαι και να φιλιώνω, να συζητώ στην τάξη, να συνεργάζομαι, να προσπαθούμε όλοι μαζί

Αγνή Μαριακάκη, Ψυχολόγος-Ερευνήτρια

Μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς: Παράλληλοι συντελεστές μάθησης – Η μάθηση είναι μια διαδικασία από τις ουσιαστικότερες στη ζωή του ανθρώπου.

Επιμέλεια κειμένου: Ευδοξία Πούλιου Φιλόλογος, Παιδαγωγός

Κατά κύριο λόγο, όσα γράφονται και λέγονται για τη μάθηση, αποτελούν επιστημονικές υποθέσεις που εξάγονται από την παρατήρηση και τη μελέτη των αποτελεσμάτων της. Το κάθε παιδί αποτελεί μια ανεξάρτητη και μοναδική προσωπικότητα, που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε άλλο, ούτε στο ρυθμό, ούτε στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει, πολύ δε περισσότερο από την σύγκριση αυτή, να προκύψει ταύτιση. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, οι επιστήμες της Αγωγής έχουν προσανατολιστεί σε εξατομικευμένες τακτικές μάθησης, στο πλαίσιο πάντοτε της ομάδας, φροντίζοντας να διατηρήσουν το ομαδικό – συνεργατικό μοτίβο διδασκαλίας, παράλληλα με τον σεβασμό και την υποστήριξη του κάθε παιδιού χωριστά, ανάλογα με τις ανάγκες του. Η τακτική αυτή, οδηγεί στην ανάπτυξη του πνεύματος της συνεργασίας, δεξιότητα απαραίτητη για τη μετέπειτα κοινωνική ζωή, αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας, το βασικότερο κλειδί για την κατάκτηση της γνώσης. Και τα δύο αυτά δεν ενισχύονται σε καμιά περίπτωση, με τακτικές  απομόνωσης.

Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο πρέπει να προσαρμόζεται και η διαδικασία της μελέτης στο σπίτι ή όπου αλλού αυτή πραγματοποιείται. Η καθημερινή μελέτη, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τη διδασκαλία μέσα στην ομάδα, αποσκοπεί στο να εδραιώσουν τα παιδιά τις γνώσεις και τις δεξιότητες που έχουν ήδη κατακτήσει στην σχολική τάξη. Εξάσκηση και επανάληψη είναι απαραίτητες, προκειμένου να συντελεστεί μάθηση. Επιπλέον, ωθεί τα παιδιά να μάθουν να χρησιμοποιούν τις διάφορες πηγές πληροφόρησης, όπως τα λεξικά, τις εγκυκλοπαίδειες ή το διαδίκτυο. Επίσης, οι μαθητές αναπτύσσουν εξατομικευμένες στρατηγικές μελέτης, δεξιότητες αυτο-οργάνωσης και διαχείρισης χρόνου, εφόδια πολύτιμα για όλες τις πτυχές της ζωής. Τέλος, βοηθιούνται να ανακαλύψουν βαθύτερα τον εαυτό τους, γνωρίζοντας σιγά – σιγά τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους.

Αξίζει, βέβαια, να επισημάνουμε πως έρευνες ψυχολόγων της εκπαίδευσης (Άλφι Κον, Χάρις Κούπερ, κ.α.) έχουν καταδείξει ότι η εργασία στο σπίτι επιδρά ποικιλότροπα στην επίδοση του παιδιού στο Δημοτικό, ενώ έχει ξεκάθαρα θετικά αποτελέσματα στο Γυμνάσιο και πολύ περισσότερο στο Λύκειο. Σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα (στις Σκανδιναβικές χώρες ή στην Αργεντινή για παράδειγμα), προβλέπονται ειδικές ώρες μελέτης, όπου οι μαθητές κάνουν τις εργασίες τους, μέσα στην ομάδα, υπό την επιτήρηση ειδικευμένου δασκάλου υποστήριξης. Είναι φανερή η τεράστια σημασία της ποιοτικής επίδρασης των εκπαιδευτικών, εντός της σχολικής ομάδας, αλλά ακόμα και σε ομάδες μελέτης εκτός αυτής, στην ανάπτυξη των μαθησιακών ικανοτήτων των παιδιών.

Αυτό που αποτελεί, φυσικά, κανόνα στην ελληνική πραγματικότητα, είναι η εμπλοκή του γονιού κατά τη διαδικασία της μελέτης στο σπίτι. Οι γονείς εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή, είτε γιατί πιστεύουν ότι έτσι πρέπει, είτε γιατί θεωρούν πως με αυτό τον τρόπο βοηθούν στην καλύτερη απόδοση του παιδιού, είτε γιατί αντιλαμβάνονται ότι αυτό ζητείται και εκτιμάται θετικά από τους δασκάλους. Όποιος και να είναι ο λόγος, στην ανάμιξη αυτή ελλοχεύουν κίνδυνοι, που είναι αναγκαίο να σημειωθούν, προκειμένου να προστατευτεί η υγεία και η ποιότητα της σχέσης γονιού – παιδιού.

Ο κυριότερος κίνδυνος είναι η σύγχυση, που συχνά προκαλείται στο παιδί, αν οι διδακτικές τεχνικές που ακολουθεί ο γονιός διαφέρουν από αυτές του δασκάλου. Αλλά και η υπερβολική ανάμιξη του γονιού, που τον οδηγεί συχνά να ολοκληρώνει ο ίδιος εργασίες που θα μπορούσε από μόνο του το παιδί να εκπονήσει, απειλεί την ωρίμανση, την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Δεν πρέπει να παραλειφθεί η αναφορά στο αίσθημα εξάρτησης, που συχνά αναπτύσσεται από την πλευρά του παιδιού, το οποίο με τον τρόπο αυτό χάνει το αίσθημα της ανεξαρτησίας, αυτάρκειας και πρωτοβουλίας του. Τέλος, ποιος δε θα συμφωνούσε ότι το διάβασμα γίνεται συχνά πεδίο αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, που διαταράσσει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις γονιού – παιδιού και δημιουργεί αρνητικές στάσεις απέναντι στο διάβασμα και στο σχολείο.

Για όλα αυτά, λοιπόν, οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στο θέμα της μελέτης. Πρώτα και κύρια, πρέπει να αποδεχτούν και οι ίδιοι το συμπέρασμα των επιστημών της Αγωγής, που θέλει το κάθε παιδί διαφορετικό από τα άλλα. Αποδεχόμενοι τη διαπίστωση αυτή, αποφεύγουν την όποια σύγκριση στον τρόπο μελέτης, ή στην απόδοσή της με άλλα παιδιά του ίδιου οικογενειακού περιβάλλοντος ή του ευρύτερου κοινωνικού περίγυρου. Επιπλέον, συνειδητοποιούν ότι η μελέτη δεν μπορεί να εκτελείται βάσει συγκεκριμένης «συνταγής».

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες αρχές, που γενικά, καλό είναι να τηρούνται. Πάντα, βέβαια, αφού προσαρμοστούν στην προσωπικότητα και τις δυνατότητες γονιών – παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, ένας χώρος καθαρός, άνετος, καλά φωτισμένος, ο οποίος θα χρησιμοποιείται σταθερά για τη μελέτη, βοηθάει πολύ στη δημιουργία θετικής προδιάθεσης για διάβασμα. Επίσης, να βρουν οι γονείς μαζί με το παιδί την κατάλληλη ώρα της μέρας που θα αρχίζει η μελέτη, αλλά και να το βοηθήσουν να διαχειρίζεται σωστά το χρόνο που αφιερώνει στο κάθε μάθημα. Αυτό θα οδηγήσει στην αποφυγή της πολύωρης ταλαιπωρίας, η οποία έχει μόνο αρνητικά αποτελέσματα στη μάθηση.

Τελικά, οι γονείς που επιθυμούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διεκπεραιώνουν τα ίδια τις υποχρεώσεις τους και όχι να τις αναλαμβάνουν αυτοί, πρέπει:

να προτρέψουν, να επιμείνουν σ’ αυτό, τα παιδιά να έχουν πρόγραμμα, οργάνωση και σταθερές συνήθειες στη μελέτη τους.

να φροντίζουν να τα ενθαρρύνουν,

να συνεργάζονται με τους δασκάλους τους, ώστε να ακολουθούν το ίδιο σύστημα εκμάθησης,

να μην προβαίνουν σε υπερβολικές διορθώσεις και, πάνω απ’ όλα,

να εκτιμούν την ειλικρινή και οργανωμένη προσπάθεια ανεξάρτητα από το αν το αποτέλεσμα είναι ή δεν είναι πάντα, το επιθυμητό.

Έτσι, οι τρεις φορείς της εκπαίδευσης: μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, συμπλέουν με προορισμό τη μάθηση.

Οθόνες και εφηβεία: Πώς τα κινητά «χάλασαν» τους εγκεφάλους των παιδιών

Με το κινητό στο χέρι είναι οι νέοι και δεν το αποχωρίζονται ούτε στις αίθουσες του σχολείου και του πανεπιστημίου. Ακόμη και εν ώρα μαθήματος δεν διστάζουν να ανταλλάσσουν μηνύματα, να ασχολούνται με social media, να ακούν μουσική και να μην ασχολούνται με τον πραγματικό κόσμο.

Η αλλαγή από τα αναλογικά τηλέφωνα, όπως αναφέρει η Independent, με τα κουμπιά και χωρίς πρόσβαση στο Διαδίκτυο, στα smartphones σε συνδυασμό με την πανδημία και τους εγκλεισμούς έχει σαν αποτέλεσμα των 46% των νέων να δηλώνουν ότι είναι σχεδόν συνεχώς συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. Μάλιστα το 97% των παιδιών έχουν τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας μέχρι την ηλικία των 12 ετών σύμφωνα με την Ofcom.

Τον Φεβρουάριο υπουργοί στην Αγγλία έκαναν γνωστή την πρόθεσή τους να απαγορευθούν τα κινητά στα σχολεία με την υπουργό Παιδείας Τζίλιαν Κίγκαν να κάνει λόγο για «ψηφιακούς δαίμονες».

«Πηγαίνεις στο σχολείο, πηγαίνεις για να μάθεις, να κάνεις φιλίες, να μιλήσεις με κόσμο και να κοινωνικοποιηθείς», είπε στο πρόγραμμα Today του ραδιοφώνου του BBC. «Δεν πηγαίνεις για να κάθεσαι με το κινητό στο χέρι ή να στέλνεις μηνύματα ενώ μπορείς να μιλάς με κάποιον», είπε χαρακτηριστικά.

https://youtu.be/LKd7MYAmjXU

Ο λόγος είναι ότι τα παιδιά δεν προσέχουν στην τάξη ενώ υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία σύμφωνα με το βιβλίο «Η αγχώδης γενιά» του κοινωνικού ψυχολόγου Τζόναθαν Χάιντ. Σε αυτό, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι η έκρηξη του χρόνου που δαπανά κανείς online συμπίπτει με ανησυχητική αύξηση των περιστατικών ψυχικής υγείας παγκοσμίως. Όπως αναφέρει σχεδόν 40% των έφηβων κοριτσιών που δαπανούν πάνω από πέντε ώρες στα social media ημερησίως έχουν διαγνωστεί με κλινική κατάθλιψη.

Γιατί χάνεται η παιδική ηλικία

Η παιδική ηλικία και η εφηβεία έχει αλλάξει λέει ο Χάιντ. Όλα ξεκίνησαν στην έναρξη της χιλιετίας όταν οι τεχνολογικές εταιρίες άρχισαν να δημιουργούν μια σειρά από προϊόντα με στόχο να διευρύνουν τις δυνατότητες του ίντερνετ. O Χάιντ είναι πολύ ανήσυχος. «Οι εταιρίες έχουν κάνει μικρή ή καθόλου έρευνα για τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των προϊόντων τους στα παιδιά και τους εφήβους. Όταν βρέθηκαν αυξανόμενες αποδείξεις για τις βλάβες που προκαλούν στους νέους τους κατέλαβε μια άρνηση», λέει.

https://youtu.be/1T5Q479EzX8

Τα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονταν στη μεγιστοποίηση της δέσμευσης με ψυχολογικά τεχνάσματα ήταν οι «χειρότεροι παραβάτες», λέει. Για να προσθέσει ότι έγιναν γνωστά στα παιδιά «κατά τη διάρκεια ευάλωτων αναπτυξιακών σταδίων, ενώ ο εγκέφαλός τους επανασυνδέεται γρήγορα ως απάντηση στα εισερχόμενα ερεθίσματα».

Για τα κορίτσια, μερικές από τις μεγαλύτερες ζημιές προκλήθηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για τα αγόρια, τα βιντεοπαιχνίδια και οι ιστοσελίδες πορνό είχαν τις πιο ανατριχιαστικές επιπτώσεις.

«Σχεδιάζοντας ένα πυροφυλάκιο εθιστικού περιεχομένου για τα μάτια και τα αυτιά των παιδιών και εκτοπίζοντας το φυσικό παιχνίδι και την προσωπική κοινωνικοποίηση, οι εταιρείες αυτές επανασυντόνισαν την παιδική ηλικία και άλλαξαν την ανθρώπινη ανάπτυξη σε μια σχεδόν αδιανόητη κλίμακα», γράφει ο Χάιντ. Οι εταιρείες κατηγορούνται ότι συμπεριφέρονται όπως οι βιομηχανίες καπνού και ατμίσματος, σχεδιάζοντας προϊόντα υψηλής εθιστικότητας και παρακάμπτοντας τους νόμους προκειμένου να τα πουλήσουν σε ανηλίκους.

Συμπεριφορές που τρομάζουν

Είναι τρομακτικό. Αναπτυξιακά οι εγκέφαλοι των παιδιών δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε όλα τα παραπάνω. Τα τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με την επιβράβευση ωριμάζουν νωρίτερα αλλά o μετωπικός φλοιός που είναι υπεύθυνος για τον αυτοέλεγχο και τη δύναμη της θέλησης δεν είναι σε πλήρη λειτουργικότητα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των 20 δημιουργώντας ένα τοξικό κοκτέιλ όταν αναλαμβάνουν οι αλγόριθμοι, οι οποίοι έχουν κατασκευαστεί έτσι για να κρατούν όμηρους ακόμη και τους ενήλικες για ώρες.

Ο Χάιντ παραθέτει την ιστορία μιας μητέρας από τη Βοστώνη, η οποία είπε ότι ένιωθε ότι είχε χάσει τη 14χρονη κόρη της Έμιλι. Αν και τόσο εκείνη όσο και ο σύζυγός της προσπάθησαν να περιορίσουν το χρόνο που περνούσε στο Instagram δεν τα κατάφεραν. «Σε μία στιγμή κρίσης μπήκε στο τηλέφωνο της μητέρας της, απενεργοποίησε το λογισμικό που ρύθμιζε το χρόνο χρήσης του διαδικτύου και απείλησε να αυτοκτονήσει αν το επενέφεραν», αποκαλύπτει.

Παγκόσμιο φαινόμενο

Το φαινόμενο δεν είναι μόνο αμερικανικό αλλά παγκόσμιο. Υπάρχουν τέσσερις θεμελιώδεις «βλάβες» που προκαλούνται από τη νέα «παιδική ηλικία που βασίζεται στο τηλέφωνο», όπως υποστηρίζει ο Χάιντ: κοινωνική στέρηση, στέρηση ύπνου, κατακερματισμός της προσοχής και εθισμός.

Η πρώτη είναι προφανής. «Τα παιδιά χρειάζονται πολύ χρόνο για να παίζουν μεταξύ τους, πρόσωπο με πρόσωπο, για να προωθήσουν την κοινωνική ανάπτυξη», λέει ο Χάιντ.

Οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο δια ζώσης με τους συνομηλίκους τους έχουν καλύτερη ψυχική υγεία, σύμφωνα με έρευνες, ενώ όσοι περνούν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος.

Αλλά το ποσοστό των 17-18χρονων στις ΗΠΑ που δήλωσαν ότι κάνουν παρέα με τους φίλους τους «σχεδόν κάθε μέρα» μειώθηκε δραματικά από το 2009 και μετά. Ο χρόνος που δαπανάται για την αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους στο διαδίκτυο έχει αντικαταστήσει την πραγματική ζωή - και η ψυχική υγεία των εφήβων έχει πάρει μια αντίστοιχη βουτιά.

https://youtu.be/MVUTOuhiwxY

Η δεύτερη είναι λιγότερο σαφής, αλλά η έξαρση των προβλημάτων ύπνου - που είχαν σταθεροποιηθεί στις αρχές της δεκαετίας του 2010, αλλά συνέχισαν την απότομη ανοδική τους πορεία το 2013 - έχει συνδεθεί με την παιδική ηλικία που βασίζεται στο τηλέφωνο. Υπάρχουν «σημαντικές συσχετίσεις» μεταξύ της υψηλής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του κακού ύπνου, σύμφωνα με μια ανασκόπηση 36 μελετών.

Μελέτη δεδομένων από το Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι η έντονη χρήση των μέσων ενημέρωσης μέσω οθόνης «σχετίζεται με μικρότερη διάρκεια ύπνου, μεγαλύτερη καθυστέρηση ύπνου και περισσότερες αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου». Οι έφηβοι χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους ενήλικες. Όσοι στερούνται ύπνου δεν συγκεντρώνονται και δεν συγκρατούν πληροφορίες τόσο καλά όσο εκείνοι που κοιμούνται οκτώ ώρες τη νύχτα.

Η έλλειψη προσοχής

Οι ενήλικες είναι πολύ εξοικειωμένοι με την τρίτη βλάβη: τον κατακερματισμό της προσοχής. Το συνεχές ping από τις αμέτρητες ομάδες WhatsApp είναι αρκετά δύσκολο να τα βγάλει κανείς πέρα ως ενήλικας.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι ο μέσος έφηβος λαμβάνει 192 ειδοποιήσεις την ημέρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις εφαρμογές επικοινωνίας, το οποίο αντιστοιχεί σε 11 ανά ώρα εγρήγορσης ή μία κάθε πέντε λεπτά. «Όσο δύσκολο κι αν είναι για έναν ενήλικα να παραμείνει προσηλωμένος σε έναν νοητικό δρόμο, είναι πολύ πιο δύσκολο για έναν έφηβο, ο οποίος έχει ανώριμο μετωπιαίο φλοιό και επομένως περιορισμένη ικανότητα να πει όχι σε παρακαμπτήριες ράμπες», γράφει ο Χάιντ. Υποστηρίζει ότι η ατελείωτη ροή «επιβαρύνει την ικανότητα των νέων να σκέφτονται και μπορεί να αφήσει μόνιμα σημάδια στον ταχέως αναδιαμορφούμενο εγκέφαλό τους».

Η παγίδα του εθισμού

Τέλος υπάρχει και ο εθισμός. Αυτό προέρχεται από τους δημιουργούς εφαρμογών που σχεδιάζουν προϊόντα που μοιράζουν μεταβλητές «ανταμοιβές», προκαλώντας «εκρήξεις» ντοπαμίνης που μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά. Χρησιμοποιούν «κάθε τέχνασμα στην εργαλειοθήκη των ψυχολόγων για να αγκιστρώσουν τους χρήστες τόσο βαθιά όσο οι κουλοχέρηδες αγκιστρώνουν τους τζογαδόρους». Οι έφηβοι είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε αυτά τα «κόλπα» από ό,τι οι ενήλικες, λόγω του προαναφερθέντος μετωπιαίου φλοιού, ο οποίος δεν έχει ωριμάσει μέχρι την ηλικία των 20 ετών και μετά.

Πώς μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος

Υπάρχει τρόπος να σπάσει αυτό το εξαιρετικά επιζήμιο μοτίβο; Ναι, σύμφωνα με τον Χάιντ, αλλά θα χρειαστεί ισχυρή και συλλογική δράση για να καθυστερήσει η ηλικία κατά την οποία τα παιδιά αποκτούν smartphones και λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάνοντας τη μετάβαση από την παιδική ηλικία που βασίζεται στο τηλέφωνο σε μια παιδική ηλικία που βασίζεται στο παιχνίδι.

Ο εθελοντικός συντονισμός μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο εδώ. Για παράδειγμα, μια ομάδα γονέων σε ένα σχολείο μπορεί να αποφασίσει συλλογικά ότι κανένα από τα παιδιά τους δεν θα επιτρέπεται να χρησιμοποιεί τηλέφωνα μέχρι μια ορισμένη ηλικία. Αυτή η ομαδική απόφαση σημαίνει ότι τα παιδιά δεν αισθάνονται με τον ίδιο τρόπο αποκλεισμένα. Αν μπορείτε, η μη κατοχή τηλεφώνου γίνεται ακόμη και κανόνας.

Ο Χάιντ επισημαίνει επίσης τεχνολογικές λύσεις, όπως η εισαγωγή καλύτερων «βασικών» τηλεφώνων για την αποφυγή της χορήγησης smartphones στα παιδιά, θήκες με δυνατότητα κλειδώματος για τα τηλέφωνα και γρήγορες και εύκολες μέθοδοι επαλήθευσης της ηλικίας.

Τέλος, οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέμβουν. Νόμοι όπως η απαίτηση από όλες τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να επαληθεύουν την ηλικία των νέων χρηστών και πολιτικές που απαιτούν από τα σχολεία να επιβάλλουν τον κανόνα «τα τηλέφωνα στα ντουλάπια» κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας, θα μπορούσαν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο.

Το κυριότερο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι δεν είναι πολύ αργά για να γίνει μια αλλαγή, λέει ο Χάιντ: «Όταν νέα καταναλωτικά προϊόντα αποδεικνύονται επικίνδυνα, ιδίως για τα παιδιά, τα ανακαλούμε και τα κρατάμε εκτός αγοράς μέχρι ο κατασκευαστής να διορθώσει το σχεδιασμό. Το 2010, οι έφηβοι, οι γονείς, τα σχολεία, ακόμη και οι εταιρείες τεχνολογίας δεν γνώριζαν ότι τα smartphones και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν τόσες πολλές βλαβερές συνέπειες. Τώρα το ξέρουμε».

Μηδενική ανοχή και στα ελληνικά σχολεία

Αποφασισμένη να δείξει μηδενική ανοχή στη χρήση κινητών στα σχολεία είναι και η Ελλάδα. Με πρόσφατη εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας, οι ποινές για την κατοχή κινητού τηλεφώνου εντός του σχολικού χώρου θα είναι αυστηρές: σε περίπτωση που εντοπιστεί μαθητής με κινητό στην τάξη, θα επιβάλεται ωριαία αποβολή ενώ εάν υπάρξει υποτροπή, η αποβολή θα είναι ημερήσια. Στην οριστική αποβολή, την «αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος», θα καταφεύγουν οι αρμόδιοι στην περίπτωση περιστατικών εκφοβισμού συμμαθητών τους.

Ακόμη, μαθητές οι οποίοι αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιεχόμενο που εκθέτει ή διακωμωδεί συμμαθητές τους κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου, θα αντιμετωπίζουν ακόμα και οριστική αποβολή από το σχολείο τους, σημειώνοντας ότι αυτή θα είναι η αυστηρότερη από τις ποινές που θα επιβληθούν. Επιπλέον, προβλέπεται η εφαρμογή της υποχρεωτικής παράδοσης των κινητών τηλεφώνων καθημερινά στο σχολείο με την έναρξη του μαθήματος, προληπτικά, για να αποτραπεί η μη επιτρεπόμενη χρήση τους.

Μαρία Κολώνα - CNN Greece

Τα επαγγέλματα του μέλλοντος και οι έφηβοι

Το μεγαλύτερο όπλο των νέων για να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις που θα συναντήσουν στη ζωή τους είναι να μάθουν να μαθαίνουν μόνοι τους.

Από την αρχαιότητα οι άνθρωποι ήθελαν να προβλέψουν το μέλλον τους. Η Πυθία και ο Κάλχας αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα, αυτής της ανάγκης. Στην εποχή μας η ανάγκη αυτή γίνεται όλο και πιο έντονη. Η μεγάλη ταχύτητα των αλλαγών, που έχει φέρει η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας, κάνουν την αγωνία των ανθρώπων όλο και μεγαλύτερη. Προσπαθούν να προβλέψουν την εξέλιξη του κόσμου μας, ώστε να σχεδιάσουν την πορεία τους ή, έστω, να προφυλαχθούν από τις κακοτοπιές.

Όλοι έχουμε μέσα μας το άγχος μήπως μείνουμε πίσω και δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του κόσμου μας. Η τεχνητή νοημοσύνη, που προστέθηκε στο λεξιλόγιό μας τα τελευταία χρόνια, έχει αυξήσει την ανασφάλεια του κόσμου, διότι οι άγνωστες συνέπειές της αυξάνουν την αγωνία για το άγνωστο που έρχεται με ταχείς ρυθμούς.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες προσπαθούν γονείς και μαθητές να προβλέψουν τα επαγγέλματα του μέλλοντος, ώστε να κάνουν τις σωστές επιλογές. Έρευνες γίνονται, μελέτες δημοσιεύονται, προβλέψεις και εκτιμήσεις γίνονται για τα επαγγέλματα που θα δημιουργηθούν στο μέλλον και γι’ αυτά που θα εξαφανιστούν. Όλες αυτές οι έρευνες έχουν εγγενή προβλήματα όσο σοβαροί και αν οι ερευνητές. Το πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος μας εξελίσσεται πολύ γρήγορα και απρόβλεπτα. Δεν μπορεί κανείς με λογικές σκέψεις να δει πώς θα είναι η επόμενη δεκαετία.

Ποιος μπορούσε να φανταστεί πριν 5 χρόνια τον κορονοϊό και πώς θα άλλαζε τη ζωή μας. Ποιος μπορούσε να φανταστεί πριν 20 χρόνια ότι θα δημιουργηθούν τα smartphones, που άλλαξαν τις ζωές όλων των ανθρώπων στον πλανήτη. Αν λοιπόν πριν από 20 χρόνια έλεγε κάποιος ότι επάγγελμα του μέλλοντος θα είναι ο δημιουργός app και ότι κάποιοι δημιουργοί app θα γίνονταν πολύ γρήγορα εκατομμυριούχοι, θα τον ρωτούσε ο κόσμος: τι είναι αυτό το app; Φυσικά δεν θα ήξεραν τι είναι το app, αφού δεν υπήρχε το smartphone.

Μία κατηγορία επαγγελμάτων που θα έχουν καλές προοπτικές είναι αυτά που δεν υπάρχουν ακόμη και θα δημιουργηθούν στο μέλλον. Πρόκειται για το πιο δύσκολο, να προβλέψεις ότι θα δημιουργηθεί κάτι που δεν υπάρχει τώρα και ποιες επιπτώσεις θα έχει αυτή η δημιουργία. Οι μελέτες που ασχολούνται με αυτό το θέμα μπορεί να εξάπτουν τη φαντασία, αλλά αποτυγχάνουν παταγωδώς στην εκτίμησή τους. Αν κάποιος διαβάσει τέτοιες έρευνες κάποια χρόνια μετά από τη δημοσίευσή τους θα εκπλαγεί με αυτά που προέβλεπαν οι συγγραφείς τους και, τελικά, δεν πραγματοποιήθηκαν.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η μελέτη που παράγγειλε το Βρετανικό Υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων σε μία ομάδα επιστημόνων του ασχολούνται με τις τεχνολογίες του μέλλοντος για να περιγράψουν πώς η τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος θα επηρεάσει τα σημερινά επαγγέλματα.

Η έκθεση με τίτλο «Shape of Jobs to Come» δημοσιεύτηκε το 2010 και μιλούσε για τα επαγγέλματα που θα δημιουργούνταν μέχρι το 2030. Μεταξύ αυτών ήταν οι κατασκευαστές ζωντανών μελών του ανθρωπίνου σώματος, χειρουργοί αύξησης μνήμης, που θα προσθέτουν επιπλέον μνήμη στους ανθρώπους, διαστημικοί πιλότοι, τουριστικοί ξεναγοί και αρχιτέκτονες που θα δημιουργούσαν θερμοκήπια στον Άρη, σεληνιακά φυλάκια και άλλα έργα σε άλλους πλανήτες. Αστυνομία καιρικών μετατροπών: η κλοπή των σύννεφων για να δημιουργηθεί βροχή πίστευαν ότι θα ήταν πραγματικότητα και θα ήταν απαραίτητη μία αστυνομία για να βάζει σε τάξη τους… κλέφτες των σύννεφων. Οι συγγραφείς της μελέτης προέβλεψαν ότι θα προέκυπτε ένας φονικός ιός, αλλά πίστευαν ότι θα υπάρξει και επάγγελμα εφαρμοστής καραντίνας, κάτι που δεν έγινε, όπως είδαμε.

Θα μπορούσαμε να συζητάμε πολύ για όλα αυτά που περιμένουμε να έρθουν, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που αφορά τους υποψηφίους που καλούνται να επιλέξουν σπουδές. Μία τέτοια συζήτηση μπορεί να τους αποπροσανατολίσει. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι τρεις είναι οι κλάδοι που περιμένουμε ανάπτυξη και επενδύσεις.

Η τεχνολογία, το περιβάλλον και η ενέργεια και οι ιατρικές υπηρεσίες. Για την τεχνολογία δεν χρειάζεται να πούμε κάτι, η εκρηκτική ανάπτυξή της και η μεγάλη έλλειψη προγραμματιστών κάθε ειδικότητας παγκοσμίως, μιλούν από μόνα τους. Πρέπει να αναστρέψουμε την καταστροφή που προκαλέσαμε στο περιβάλλον από την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης. Μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία εντάσσεται και η αλλαγή του τρόπου παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος, στο δυτικό κόσμο, που οι γεννήσεις μειώνονται συνεχώς, η αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων δημιουργεί μεγαλύτερη ανάγκη για υπηρεσίες υγείας.

Αυτοί οι τρεις κλάδοι που θα γνωρίσουν ανάπτυξη δεν θα απασχολούν μόνο τους επαγγελματίες του εκάστοτε αντικειμένου. Μία εταιρία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα απασχολεί λογιστές, εκπαιδευτές, νομικούς συμβούλους, θα έχει τμήμα μάρκετινγκ, θα έχει μάνατζερς και πολλές άλλες ειδικότητες, εκτός από μηχανικούς και τεχνικούς. Είναι προφανές ότι θα αυξηθεί η απασχόληση των μηχανικών και των τεχνικών, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα εξαφανιστούν τα άλλα επαγγέλματα.

Μια άλλη κατηγορία επαγγελμάτων που θα παρουσιάσουν αυξημένη ζήτηση είναι επαγγέλματα που ήδη υπάρχουν. Οι εκπαιδευτικοί δεν θα υποκατασταθούν από ψηφιακά συστήματα μάθησης. Αυτά θα είναι βοηθητικά στο έργο του εκπαιδευτικού. Θα λειτουργούν μόνο εκεί που δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί, και σε μικρά μαθήματα για τη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων. Η περιπέτεια του κορονοϊού έβαλε οριστικά τέλος στις δοξασίες κάποιων ότι θα υποκαθιστούσε το δάσκαλο η μηχανή. Το επάγγελμα θα συνεχίσει να υπάρχει, όπως και πολλά άλλα. Μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι, οι παλιές δόξες του παρελθόντος θα συνεχίσουν να υπάρχουν, απλά όπως όλες οι εργασίες θα μετεξελιχθούν, αφού νέοι τρόποι εργασίας και νέα εργαλεία θα εισαχθούν.

Οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν είναι οι θέσεις χαμηλών προσόντων. Κάθε εργασία που είναι επαναλαμβανόμενη θα γίνεται από μηχανές και θα καταργηθούν οι αντίστοιχες θέσεις εργασίας. Οι υπάλληλοι που εισπράττουν τα διόδια στις εθνικές οδούς, οι ταμίες στα super markets και στις τράπεζες είναι το άμεσα ορατό, δίπλα μας. Είναι κάτι που γίνεται συνεχώς στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Όταν ανακαλύφθηκαν οι γεωργικές μηχανές εκμηχανίστηκε η γεωργία και καταργήθηκαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας· δημιουργήθηκαν άλλες στη βιομηχανία που κατασκεύαζε τις μηχανές. Όταν εμφανίστηκαν οι κλωστοϋφαντουργικές μηχανές οι εργάτες φοβούνταν ότι θα χάσουν την εργασία τους· κάποιοι κατέστρεφαν τις μηχανές από το φόβο τους ότι θα μείνουν άνεργοι.

Αυτό που θα γίνει στο μέλλον δεν ξέρουμε τι θα είναι. Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει πολλά, απλά δεν ξέρουμε πώς. Ο πρωθυπουργός δημιούργησε μία επιτροπή, με τους σπουδαιότερους επιστήμονες που διαθέτουμε για να συμβουλεύουν την κυβέρνηση για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή η σωστή ενέργεια μας δείχνει ότι πράγματι κανείς δεν γνωρίζει τις επιπτώσεις της. Είναι, λοιπόν, τουλάχιστον αστείο να συζητάμε για τα επαγγέλματα στον καιρό της τεχνητής νοημοσύνης.

Ξέρουμε, όμως, ότι τα καινούρια επαγγέλματα που θα δημιουργηθούν θα τα ασκήσουν οι σημερινοί μαθητές, όποια και αν είναι αυτά τα επαγγέλματα. Αν οι αλλαγές είναι πολύ μεγάλες θα χρειαστεί οι εταιρείες να τους επανεκπαιδεύσουν, ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις. Δεν θα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι να εργαστούν παρά μόνο οι σημερινοί νέοι. Ας μην τρομάζουν, λοιπόν, οι νέοι μας από το άγνωστο μέλλον που έρχεται αλλά ας προετοιμαστούν γι’ αυτό. Αντί να ασχολούνται με τα επαγγέλματα του μέλλοντος καλό είναι να ασχοληθούν με την επιλογή των κατάλληλων γι’ αυτούς σπουδών. Ας επιλέξουν αυτό που αγαπούν να σπουδάσουν και στο οποίο μπορούν να γίνουν καλοί. Ας προσπαθήσουν να καλλιεργήσουν τις ήπιες δεξιότητες που απαιτούν πια όλοι οι εργοδότες και δεν θα μείνουν άνεργοι. Το μεγαλύτερο, όμως, όπλο για να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις που θα συναντήσουν στη ζωή τους είναι να μάθουν να μαθαίνουν μόνοι τους. Αυτή η δεξιότητα είναι που θα του επιτρέψει να κρατήσουν την επαφή τους με τις εξελίξεις όποιες και αν είναι αυτές. Γιατί τα παιδιά που θα εισαχθούν φέτος στα Πανεπιστήμια θα εργάζονται ακόμη το 2070, σε μια δουλειά που δεν μπορούμε να φανταστούμε πώς θα είναι. Εκτός αν δεν χρειάζεται πια να εργάζεται κανείς. Ποιος ξέρει;

www.stadiodromia.gr

Ζούμε την εποχή της Μεγάλης Εξάντλησης – Πού οφείλεται

«Είμαι πτώμα»: Ζούμε την εποχή της Μεγάλης Εξάντλησης – Πού οφείλεται

«Τι κάνεις;», λέμε όταν συναντάμε κάποιον και παλιά, η απάντηση θα ήταν «καλά» ή «εντάξει». Σήμερα, πολλοί απαντούν «είμαι πτώμα». Ακόμα περισσότεροι το σκέφτονται, αλλά επιλέγουν να δώσουν μια πιο τυπική απάντηση.

Όπως έγραψε πρόσφατα στο περιοδικό Time η ψυχολόγος Emily Ballesteros, εάν η περίοδος της πανδημίας ήταν η εποχή της «Μεγάλης Παραίτησης», σήμερα ζούμε την «Μεγάλη Εξάντληση».

Οι αιτίες αυτής της εξάντλησης, σύμφωνα με την Ballesteros, είναι 

• τα μη διατηρήσιμα lifestyles,

•  η έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες εκτός του ελέγχου μας και

•  η οικονομική ανασφάλεια.

«Δεν έχουμε χτίσει μια κοινωνία που να βάζει πρώτα τις ανθρώπινες ανάγκες, αλλά έχουμε χτίσει μια κοινωνία που βάζει πρώτα τις επιχειρηματικές ανάγκες. Και αυτό αρχίζει να φαίνεται. Μπορούμε να αντέξουμε τις δυσκολίες με πολύ υψηλότερο ηθικό όταν διατηρούμε την ελπίδα ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν. Αλλά όταν όπου και εάν κοιτάξουμε, τα νέα μας κάνουν να νιώθουμε ότι τα πράγματα δεν γίνονται καλύτερα, τότε αρχίζουμε να καταρρέουμε», εξηγεί η ψυχολόγος, σύμφωνα με την El Pais.

Όσο για την οικονομική ανασφάλεια, η Ballesteros γράφει: «Έχουμε υπάρξει μια κοινωνία που κινείται γύρω από την εργασία εδώ και γενιές. Όμως, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πείσουμε τους ανθρώπους να ζουν μια πολυάσχολη ζωή που στρέφεται γύρω από τη δουλειά, όταν αυτή δεν μεταφράζεται στην ποιότητα ζωής που συνεπαγόταν παλαιότερα».

Η ψυχολόγος μιλά για μια κρίση ψυχικής υγείας που έχει να κάνει με την επιδείνωση των συνθηκών ζωής, κάτι που μας κάνει να νιώθουμε ότι είμαστε λιγότερο σημαντικοί στον κόσμο. Την ίδια στιγμή, όλοι νιώθουν την πίεση να αποδίδουν όλο  και περισσότερο, και άρα αισθάνονται σαν να μην κάνουν αρκετά ή να μην προχωρούν, σε πνευματικό, κοινωνικό ή προσωπικό επίπεδο.

«Συνεχώς μας λένε να προσπαθούμε περισσότερο», λέει ο Ισπανός συγγραφέας Eudald Espluga, ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο για το παγκόσμιο φαινόμενο της εξουθένωσης. Ενώ η εξάντληση δεν έχει να κάνει με μία συγκεκριμένη γενιά, οι millennials και οι Gen Z (που εισήλθαν στην αγορά εργασίας μετά την χρηματοοικονομική κρίση του 2008), είδαν τις ενήλικες ζωές τους να σημαδεύονται από τη διαρκή ανασφάλεια.

Ο όρος burnout (που στα ελληνικά αποδίδεται σαν «εργασιακή εξάντληση»), αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά σαν μια ψυχολογική κατάσταση το 1974, από τον ψυχολόγο Herbert Freudenberger, ο οποίος τον χρησιμοποίησε για να περιγράψει την φυσική ή πνευματική κατάρρευση εξαιτίας της υπερβολικής δουλειάς ή του στρες.

Σύμφωνα με έρευνα της Gallup, το 2023, το 44% των εργαζομένων ένιωθε στρες, ένα ιστορικά υψηλό ποσοστό.

Τον Ιανουάριο του 2022, το American Psychological Association διαπίστωσε ότι οι στρεσογόνοι παράγοντες της πανδημίας οδήγησαν σε επίμονες και ασαφείς προκλήσεις, με αποτέλεσμα να καταγράφεται αυξημένη πνευματική και συναισθηματική εξάντληση, καθώς και φυσική κούραση.

«Στην πανδημία, πολλοί ένιωθαν σαν να προσπαθούν διαρκώς να βγάλουν το κεφάλι τους από το νερό για να πάρουν αέρα, μόνο για να τους χτυπήσει ξανά κάποιο κύμα»,  έγραψε η Stoycheva σε άρθρο στο Psychology Today.

Όπως έγραφε ο ψυχαναλυτής Josh Cohen σε παλαιότερο  άρθρο του Economist, άλλωστε, το burnout δεν έχει να κάνει μόνο με την πολλή δουλειά, καθώς η ρίζα του προβλήματος κρύβεται πιο βαθιά. Όταν είσαι εντελώς εξαντλημένος, αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις να προσπαθείς, μοιάζεις με μία άδεια μπαταρία. Όμως αντί να φορτίσει, όταν η μπαταρία αυτή συνδεθεί με το ρεύμα, απλά αρχίζει να βγάζει καπνούς.

moneyreview.gr

Στην μετασχηματιστική δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης αναφέρθηκαν οι συνομιλητές στο πλαίσιο σχετικής συζήτησης του 9oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, το οποίο πραγματοποιείται στους Δελφούς 10 - 13 Απριλίου 2024.

Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, καθηγητής Πληροφορικής του ΜΙΤ τόνισε: "Δεν είμαι απαισιόδοξος απλώς μου αρέσει μερικές φορές να φέρνω αντιρρήσεις. Δεχόμαστε ότι έρχεται η αλλαγή και ότι θα πρέπει να την ακολουθήσουμε. Αυτή η επανάσταση έρχεται σε διαφορετικές φάσεις, αλλά η πιο πρόσφατη λαμβάνει χώρα τα τελευταία 15 χρόνια και έχει ξεκλειδώσει δυνατότητες που δεν είχαμε στο παρελθόν, από άποψη εικόνας και ομιλίας".

Ο καθηγητής του ΜΙΤ πρόσθεσε: "Υπάρχει μια ευκαιρία εδώ. Έχουμε τη δυνατότητα να ξεκλειδώσουμε και να εξάγουμε αξία. Τόνοι δεδομένων υπάρχουν στη διαχείριση των βάσεων και βέβαια τα εργαλεία για την εξαγωγή συμπερασμάτων προέρχονται από πολλή έρευνα που έχει γίνει στα πανεπιστήμια. Τώρα πρέπει να σκεφτούμε πολλά πράγματα, όπως η πρόσβαση σε δυνατότητες που μας δίνει η ΑΙ. Και η επένδυση από εταιρείες είναι πολύ σημαντική. Να δούμε πώς θα επενδύσουμε σε αυτό. Να δημιουργήσουμε ταλέντα που θα ασχοληθούν με αυτά τα εργαλεία, θα πρέπει όλος ο πληθυσμός να είναι εξοικειωμένος με την ΑΙ. Είναι πολλά τα όρια που πρέπει ακόμα να εξερευνήσουμε".

"Πρέπει να αποφασίσουμε πώς μπορούμε να συμπληρώσουμε με την ΑΙ αυτά στα οποία είμαστε καλύτεροι. Το παραγωγικό ΑΙ βοηθάει όντας εκπαιδευμένο για να κάνει αυτή τη διανομή του υλικού. Στα όρια αυτής της διανομής υπάρχει το ενδιαφέρον. Διότι ο άνθρωπος κάνει, τελικά, την επιλογή", πρόσθεσε ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης.

Η Irina Obushtarova, Συνιδρυτής & Διευθύνων Σύμβουλος της The Recursive επισήμανε:

"Κοιτάζουμε τη συνολική υιοθέτηση των τεχνολογιών σε πάρα πολλούς τομείς: εκπαίδευση, υπηρεσίες Υγείας, μεταφορές. Θα απαιτηθεί μια αλλαγή νοοτροπίας όσο και το πώς θα λειτουργούμε στην Οικονομία πλέον. Θα γίνουν μεγάλες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη. Θα επαναπροσδιοριστεί η Οικονομία, θα γίνει η "επόμενη Οικονομία”. Από το ".com” περάσαμε στο "web 2.0”. Το AI έχει εξισορροπητική επίδραση στις Οικονομίες των χωρών.

Ο Βίκτωρ Τροκούδης, Διευθύνων Σύμβουλος της Plum Fintech εξήγησε με τη σειρά του: "Είμαι αισιόδοξος αλλά νομίζω ότι στον τομέα μας μπορεί να λειτουργήσει μετασχηματιστικά. Έχει υπάρξει μια κανονιστική μεταβολή που έχει να κάνει με τις τράπεζες, ώστε όσοι έχουν λογαριασμούς τα δεδομένα να μεταφέρονται. Με τα μοντέλα LLN μπορούμε να κατανοήσουμε αυτές τις πληροφορίες και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να οδηγηθούν στους στόχους τους".

Ο Ηλίας Βύζας, Επικεφαλής Συμβουλευτικής ΕΥ Ελλάδας/EY CESA Data & Analytics Leader/EY CESA South Cluster Technology Consulting Leader, σημείωσε: "Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι οι κίνδυνοι έχουν εξομαλυνθεί. Υπάρχουν μη γραμμικοί κίνδυνοι στην ΑΙ σήμερα από ότι στο παρελθόν. Στην εύκολη πλευρά του ζητήματος είναι το πού και πώς μπορώ να επενδύσω, το τι ταλέντα χρειάζονται. Οι επόμενοι χρήστες θα είναι γνώστες της ΑΙ. Χρειαζόμαστε πρόσληψη, εκπαίδευση και ενθάρρυνση των νέων ταλέντων".

Ο Μιχάλης Πετυχάκης, Διευθύνων Σύμβουλος της Orfium είπε χαρακτηριστικά στη συζήτηση: "Το AI είναι εκεί για να χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους, δεν είναι κάτι καινούργιο. Βλέπουμε πώς λάμπει αυτή η δημιουργικότητα. Βλέπουμε τι γίνεται στα social media και σε όλες τις πλατφόρμες που ακούμε μουσική. Βλέπουμε τον τομέα να εξελίσσεται και δημιουργεί έμπνευση. Πριν από 25 χρόνια όλοι μπορούσαν να έχουν ένα PC και ο καθένας να δημιουργήσει. Αυτό θα γίνει κι εδώ. Όλα θα είναι περισσότερα".

Τέλος ο Nikhil Arora, Διευθύνων Σύμβουλος, Epignosis επισήμανε: "Ο άνθρωπος πλέον μαθαίνει ταχύτατα. Όλοι θέλουν να ανήκουν κάπου και να εμπνέονται. Αυτό είναι το μόνο που μπορεί να δημιουργήσει το κίνητρο για δημιουργικότητα".

https://www.capital.gr/

Η τρέχουσα μετάβαση της αγοράς προς την αυτοματοποίηση και την ψηφιοποίηση συντελεί την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (Βιομηχανία 4.0 - Industry 4.0). Την ώρα που όλα γύρω μας γίνονται «έξυπνα», ενώ τα κυβερνο-φυσικά συστήματα, το Διαδίκτυο των πραγμάτων και το cloud computing κυριαρχούν, μένει ένα πολύ σημαντικό συστατικό να ακολουθήσει: Τα στελέχη, το ανθρώπινο δυναμικό της αγοράς εργασίας.

Προς το παρόν, ο τομέας αυτός παραμένει στάσιμος, διότι παρατηρείται, σε γενικές γραμμές και με ελάχιστες εξαιρέσεις μία αδράνεια σε έναν πολύ νευραλγικό τομέα: Την Εκπαίδευση. Όπως παρατηρεί σε πρόσφατο άρθρο του ο καθηγητής και συγγραφέας Γιάννης Τζαβλόπουλος, «δεν μπορούν καθηγητές του 20ου αιώνα, να διδάσκουν σε μαθητές του 21ου αιώνα, εκπαιδευτική ύλη του 19ου αιώνα» - κι όμως αυτό συμβαίνει εν πολλοίς στον τομέα αυτό.

Το γεγονός αυτό, όμως, οδηγεί στην επιθυμητή διάκριση, αναδεικνύοντας όσους μπορούν να κατανοήσουν την υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και απαντούν στις ανάγκες που αυτή δημιουργεί. Ο καθηγητής και συγγραφέας Δημήτρης Μπουραντάς αναφέρει ξεκάθαρα πως είναι «οι διοικητικές και ηγετικές ικανότητες» που χρειάζεται να καλλιεργηθούν μέσω της Εκπαίδευσης ώστε η νέα γενιά να ανταποκριθεί «στη νέα αγορά που διαμορφώνει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση».

Σε άρθρο του με τίτλο «Ο Δρόμος της Επιτυχίας», ο κ. Μπουραντάς, αναλύει τις τέσσερις κατηγορίες ικανοτήτων και αρετών που χρειάζεται να έχει κάθε νέο στέλεχος της σύγχρονης εποχής, ώστε να ανταποκριθεί με επιτυχία στο αντικείμενό του.

#1 Εξειδίκευση

Η εξειδίκευση της επαγγελματικής γνώσης σε τομείς όπως το μάρκετινγκ, η πληροφορική, τα ναυτιλιακά, οι βιοιατρικές επιστήμες, τα τουριστικά, τα νομικά κλπ., όπως τονίζει ο καθηγητής, αποτελούν προαπαιτούμενο ή αναγκαία συνθήκη για μια επιτυχημένη καριέρα. Η εξειδίκευση στον τομέα επιλογής του καθενός αποκτάται αρχικά μέσω των σπουδών – για τον λόγο αυτό είναι κρίσιμης σημασίας, ο εκπαιδευτικός οργανισμός που θα επιλέξουμε να μπορεί να την παρέχει στο αντικείμενο που θέλουμε. Ακολούθως, βέβαια, η εξειδίκευση αποκτάται στον χώρο εργασίας, με βάση την εμπειρία «στο πεδίο».

#2 Soft Skills

Οι γενικές ικανότητες, που διεθνώς ονομάζονται soft skills, αποτελούν εξαιρετικά κρίσιμο παράγοντα για την εξέλιξη στους χώρους εργασίας. Στις ικανότητες αυτές κατατάσσονται μεταξύ άλλων η δημιουργική σκέψη (thinking outside the box), η λήψη αποφάσεων και η επίλυση προβλημάτων, η επιδραστική επικοινωνία και πειθώ, η ομαδική συνεργασία, ο προσωπικός προγραμματισμός, η εστίαση σε αποτελέσματα και η αξιοποίηση του χρόνου, η συναισθηματική νοημοσύνη, η συνεχή μάθηση, η πρόδραση και η προνοητικότητα, όπως τονίζει ο ίδιος ο κ. Μπουραντάς. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτές οι ικανότητες, όσο και αν ενδέχεται να αναπτυχθούν ευκολότερα με βάση έμφυτα στοιχεία του χαρακτήρα, μπορούν εξίσου πλήρως να αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας – εφόσον διδάσκονται με επιμέλεια και με τις κατάλληλες, σύγχρονες μεθόδους.

#3 Διοικητικές και ηγετικές ικανότητες

Η ανάπτυξη διοικητικών και ηγετικών ικανοτήτων θεωρείται σήμερα απαραίτητη σε όσους έχουν στόχο να δημιουργήσουν μία επαγγελματική καριέρα ως στελέχη ή επιχειρηματίες. Ανεξαρτήτως αντικειμένου, ένα στέλεχος μιας ομάδας και πολύ περισσότερο ένας επιχειρηματίες χρειάζεται να μπορούν να οργανώσουν, να επικοινωνήσουν και να εκμαιεύσουν τα καλύτερα αποτελέσματα για την επίτευξη των στόχων τους. Ακόμα και ένας χειρουργός, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μπουραντάς, χρειάζεται να μπορεί να «διοικήσει» ως ηγέτης τη χειρουργική του ομάδα για να φέρει εις πέρας μία χειρουργική επέμβαση.

#4 Αρετές

Η μετάβαση στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, την εποχή του αυτοματισμού και της ψηφιοποίησης, δεν απαλείφει τις προσωπικές αρετές που διαθέτει ή αποκτά κάθε επαγγελματίας. Αντίθετα και σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες δεξιότητες, μία επιτυχημένη καριέρα απαιτεί αρετές όπως είναι η αυτογνωσία και οι ξεκάθαρες αξίες, το θάρρος και η τόλμη, η θέληση και το προσωπικό όραμα, η αυτοπεποίθηση, η ακεραιότητα, η υπευθυνότητα και η ανθεκτικότητα. Οι αρετές αυτές ενδέχεται να είναι έμφυτες, αλλά επίσης αποκτώνται και αναπτύσσονται μέσα από την εκπαίδευση, την εμπειρία και την εξάσκηση.

Εκπαίδευση και επανεκπαίδευση

Ο ρόλος της Εκπαίδευσης στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι ολοφάνερο πως είναι κομβικός, ενώ τα στοιχεία δείχνουν πως δεν αφορά μόνο στους νέους, που ετοιμάζονται να βγουν στην αγορά εργασίας. Αντίθετα, πολλές είναι οι έρευνες που αποδεικνύουν ότι σύντομα, ένα μεγάλο ποσοστό των ήδη εργαζόμενων, επαγγελματιών, στελεχών, επιχειρηματιών θα χρειαστεί να επανεκπαιδευτεί προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.

Σε άρθρο του με τίτλο «Soft Skills και Διοίκηση για Ηγεσία 4.0», ο κ. Τζαβλόπουλος, αναφέρει ότι μέχρι το 2025 οι εταιρείες θα αντικαταστήσουν περίπου το 6% του ανθρωπίνου δυναμικού τους, 1 στους 2 θα χρειαστεί να κάνει reskilling,

Στη συνέχεια αναφέρει ότι η εκπαίδευση σήμερα δεν αποτελεί επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη επιβίωσης στην αγορά εργασίας, εφόσον πραγματοποιείται με όρους της σύγχρονης εποχής που οδεύει ολοταχώς στην ολοκλήρωση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να  κατανοήσουν, ενσωματώσουν στο πρόγραμμά τους και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που δημιουργούν τα στελέχη του μέλλοντος στην αγορά εργασίας του αύριο. Διότι, σήμερα, η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία περασμένων δεκαετιών και ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλει να εφοδιάζεται καταλλήλως για να προχωρά διαρκώς μπροστά.

Όσο πλησιάζουν οι πανελλαδικές εξετάσεις, κορυφώνεται το άγχος των υποψηφίων, αλλά και η αγωνία τους για το πώς θα ενταχθούν στην αυριανή αγορά εργασίας.

Οι λίστες με «τα επαγγέλματα του μέλλοντος», από επίσημους και ανεπίσημους φορείς, πληθαίνουν, δίνοντας εμμέσως κατευθύνσεις στην επιλογή γνωστικού αντικειμένου.

Το υπουργείο Εργασίας, μόλις έδωσε στη δημοσιότητα μια τέτοια λίστα (στην εφημερίδα Καθημερινή), στην οποία κατέληξε μέσω συλλογής και ανάλυσης στατιστικών στοιχείων, για το ποια επαγγέλματα έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση στην Ελλάδα.

Η έρευνα κατέληξε σε τέσσερις τομείς και 15 ειδικότητες, που αναμένεται να γνωρίσουν άνθηση στο άμεσο μέλλον. Στόχος είναι τα στοιχεία να παρουσιαστούν στα σχολεία, ώστε να έχουν τα παιδιά «μια πλήρη εικόνα των επαγγελμάτων του μέλλοντος», και να βοηθηθούν στον επαγγελματικό τους προσανατολισμό.

Κυριαρχία των τεχνικών ειδικοτήτων

Οι τέσσερις τομείς που αναφέρονται είναι οι εξής: Τουρισμός και φιλοξενία, Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνιών, Βιομηχανία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Γεωργία και Τεχνολογία Τροφίμων.

Οι δεκαπέντε ειδικότητες του μέλλοντος, στις οποίες καταλήγει η έρευνα του υπουργείου Εργασίας, είναι ως επί το πλείστον τεχνικές – με εξαίρεση τα επαγγέλματα υγείας, που αγκαλιάζουν μια ευρεία γκάμα. Λάμπουν δια της απουσίας τους επαγγέλματα του κλάδου των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών και της εκπαίδευσης.

Οι περισσότερες ειδικότητες σχετίζονται με την πληροφορική, είτε σε επίπεδο ανώτερων-ανώτατων σπουδών είτε σε επίπεδο λυκειακής-μεταλυκειακής κατάρτισης: Μηχανικός δικτύων και βάσεων δεδομένων, μηχανικός ανάπτυξης λογισμικού, τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστικών συστημάτων και δικτύων, μηχανικοί Διαδικτύου των Πραγμάτων (Ιnternet of Τhings).

Ζήτηση θα έχουν επίσης οι τεχνικοί βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ηλεκτρολογικών συστημάτων και δικτύων και οι τεχνικοί αυτοματισμών.

Στη λίστα φιγουράρουν επίσης οι ψυκτικοί, οι χειριστές μηχανημάτων έργου και ιατρικών μηχανημάτων και εργαλείων, οι εργοδηγοί του κλάδου εξόρυξης. Στον διατροφικό κλάδο αναφέρονται τα στελέχη διαχείρισης ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων και τον ευρύτερο τομέα της μεταποίησης-εμπορίας τα στελέχη προώθησης εξαγωγών και εφοδιαστικής αλυσίδας.

Οι προβλέψεις ζήτησης δεξιοτήτων

Πόσο πρέπει να εμπιστευόμαστε τις λίστες με τα «επαγγέλματα του μέλλοντος»; Αρκούν  τα μοντέλα προβλέψεων για να βοηθήσουν τους νέους να επιλέξουν επαγγελματικό προσανατολισμό, εκπαιδευτική κατεύθυνση ή γνωστικό αντικείμενο;

Αναζητώντας απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα επικοινωνήσαμε με δύο κατεξοχήν αρμόδιους, τη Στελίνα Χατζηχρήστου και τον Αδάμ Τσακαλίδη, εμπειρογνώμονες στο Τμήμα Δεξιοτήτων και Αγοράς Εργασίας τού Cedefop.

Το πρώτο που μας είπαν οι Έλληνες ειδικοί του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Προώθηση της Επαγγελματικής Κατάρτισης, είναι ότι οφείλουμε να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για την απασχόληση και τη ζήτηση δεξιοτήτων.

Μολονότι τα μοντέλα προβλέψεων ζήτησης δεξιοτήτων του Cedefop (skills forecast), είναι από τα πλέον επιστημονικά άρτια και εξελιγμένα, δεν είναι «τυφλοσούρτης»

«Το skills forecast βασίζεται σε οικονομετρικό μοντέλο – όπως τα στοιχεία πρόβλεψης του καιρού. Όμως από μόνο του δεν αρκεί για να μας οδηγήσει σε τελικά συμπεράσματα. Δεν λέμε ότι 100% ότι θα έχουμε τόσες θέσεις εργασίας σε αυτά τα επαγγέλματα ως το 2035, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν όλες τις παραμέτρους».

Η αγορά εργασίας του αύριο

Μία τάση που αναδεικνύεται, τόσο για την Ελλάδα όσο και πανευρωπαϊκά, είναι ότι θα αυξάνονται αριθμητικά και σε ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό οι μεγαλύτερες  ηλικίες, από 55 ετών και πάνω. Ακόμα πιο έντονα αυξητική είναι η συμμετοχή στην αγορά εργασίας των ατόμων άνω των 60 ετών.

Σε ό,τι αφορά τις γενικές επαγγελματικές κατευθύνσεις, οι προβλέψεις του Cedefop συμβαδίζουν σε ένα βαθμό με τα ευρήματα του υπουργείου Εργασίας. Τα επαγγέλματα που βασίζονται στην καινοτομία, την τεχνολογία, την πράσινη μετάβαση (όπως οι ΑΠΕ), θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση στο μέλλον.

Τα τεχνικά επαγγέλματα θα πρωταγωνιστήσουν, ειδικά στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D). Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα ανοίξουν πολλές θέσεις εργασίας, αλλά ότι θα παίξουν κρίσιμο ρόλο.

Επαγγέλματα που  υποστηρίζουν τον σχεδιασμό και την εφαρμογή καινοτομιών και νέων υποδομών (π.χ. τεχνικός δομικών έργων με ειδικότητα στην πράσινη μετάβαση), μπορεί να αποτελούν πολύ μικρά ποσοστά στο σύνολο της αγοράς εργασίας. Όμως θα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών – από το εργαστήριο, στις επιχειρήσεις και από εκεί στον καταναλωτή.

Το παράδοξο της ζήτησης αναπλήρωσης

Στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη,  παρατηρείται το εξής παράδοξο. Υπάρχουν επαγγέλματα που θα έχουν μεγάλες ελλείψεις σε ζήτηση αναπλήρωσης την επόμενη δεκαετία, αλλά πολύ λίγες νέες θέσεις εργασίας. Δηλαδή θα αποχωρούν εργαζόμενοι, κυρίως λόγω συνταξιοδότησης που θα χρειάζεται να αντικατασταθούν, όμως ο κλάδος στο σύνολό του θα παραμένει στάσιμος ή θα συρρικνώνεται.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι τα επαγγέλματα του κλάδου της γεωργίας-κτηνοτροφίας-αλιείας. Ενώ για παράδειγμα θα υπάρχει μεγάλη ανάγκη αναπλήρωσης σε εξειδικευμένους κτηνοτρόφους – επαγγελματίες, το σύνολο των εργαζομένων στον κλάδο θα μειωθεί κατά το ήμισυ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Υψηλή ζήτηση αναπλήρωσης έχουν τα επαγγέλματα του κλάδου της υγείας και της εκπαίδευσης, χωρίς να δημιουργούνται όμως απαραίτητα πολλές νέες θέσεις εργασίας.

Μια εμφανής τάση στα επαγγέλματα υγείας, είναι η αυξημένη ζήτηση των τεχνικών και υποστηρικτικών ειδικοτήτων.

Και πάλι όμως δεν μπορούμε να καταλήξουμε με ασφάλεια στο συμπέρασμα, ότι οι τεχνικές-βοηθητικές ειδικότητες θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση, από ό,τι για παράδειγμα επαγγελματικοί κλάδοι ανώτερης εκπαιδευτικής βαθμίδας.

Να μη λέμε στα παιδιά τι να κάνουν

Αυτό που επιβεβαιώνεται, με βάση και ποιοτικές έρευνες της Cedefop, είναι ότι απαιτείται ένα ολοένα πιο αναβαθμισμένο προφίλ γνώσεων και δεξιοτήτων, για να πλοηγηθεί κανείς σε μια αγορά εργασίας που αλλάζει. Οι νέες τεχνολογίες και η τεχνητή νοημοσύνη – που ακόμα βρίσκεται στα σπάργανα –  αλλάζουν τα δεδομένα σε δεκάδες επαγγελματικούς κλάδους – από τον αγροτικό τομέα ως την ιατρική.

Όμως αυτό που πρέπει να κρατήσουμε από την ανάλυση των εμπειρογνωμόνων, είναι ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε στατιστικά και ποσοτικά στοιχεία, αλλά στις υποκειμενικές κλίσεις και τα ταλέντα κάθε παιδιού ξεχωριστά.

Τι θα συμβούλευαν ένα νέο παιδί που ψάχνει επαγγελματική αποκατάσταση;

«Θα του λέγαμε να μιλήσει με ένα σύμβουλο καριέρας. Καμία πληροφόρηση για τις τάσεις στην αγορά εργασίας από μόνη της δεν αρκεί, αφού δεν είναι προσωποποιημένη.

Ο ρόλος μας δεν είναι να λέμε στα παιδιά τι θα κάνουν, ότι αυτό είναι το επάγγελμα του μέλλοντος και αυτό θα ακολουθήσεις οπωσδήποτε. Εμείς για παράδειγμα δεν έχουμε επίσημα δεδομένα ότι  χρειαζόμαστε κλασικούς χορευτές. Όμως υπάρχουν κορίτσια που έχουν ταλέντο και πάθος που πρέπει  να βοηθηθούν», καταλήγουν οι ερευνητές.

Στο πεδίο του επαγγελματικού προσανατολισμού, πρέπει να διαχωριστεί πλήρως η ανάλυση που γίνεται για θέματα πολιτικής και η ανάλυση που ανταποκρίνεται στις  ανάγκες και δυνατότητες του κάθε ανθρώπου. Με άλλα λόγια, ό,τι κι αν λένε οι λίστες και οι ειδικοί, πρέπει πρώτα να το λέει η καρδούλα σου. Κι ας είναι μια εργασιακή ζούγκλα εκεί έξω.